Донорлар ханын дужаагаш, ѳскелерге чуртталганы хайырлап турар. Хан солуштур кудар станцияга кээп, күзелдии-биле бодунуң ханын дужаап турар буянныг улустуң бирээзи – Оюнмаа Мѳгедир. Аңаа Донорлар хүнүн бодунуң байырлалы кылдыр санаар бүрүн эрге бар. Ол «Россияның хүндүлүг донору» аттың эдилекчизи. Боду трансфузиолог-эмчи болуп ажылдавышаан, хан дужаарынче чонну хаара тудар ажылды идепкейлиг чорудуп турар.
Сѳѳлгү чылдарда ол ханның плазмазын бир чылда10 чедир дужаап, ниитизи-биле хан солуштур кудар станцияга ол 90 катап ханын дужааган болуп турар.
Амгы үеде республикада донорларның саны 17 муңдан кѳвүдээн. Чыл санында алды-чеди муң кижи ханын дужаап, хүннүң-не идепкейжи донорларның немежип турары, Оюнмаа Мѳгедирниң бодунуң чижээнге, донор болур күзелдиг улусту хаара тудуп турарының эки түңнелдиг ажылы деп, чугаалап болур.
Оюмаа Куусааловна эң баштай 1988 чылда, Новосибирскиниң эмчи институдунуң студентизи тургаш-ла, ханын дужаап эгелээн. Ол үеде Арменияга улуг когаралдыг чер шимчээшкининиң соонда кемдээн хѳй улуска дуза кадары-биле чурттуң аңгы-аңгы булуңнарындан чон ханын дужаап турган. Оюнмаа Мѳгедир база оон чыдып калбаан. Ол олчаан ѳске-даа студент эш-ѳѳрү-биле доктаамал хан дужаагаш-ла, ийи хонук дыштаныр хүннү ап турганнар.
Ол хүннер май болгаш ноябрь байырлалдарында студент кижиге дыка ажыктыг болуп, Тываже чанар арганы берип турганын Оюмаа Куусааловна сактып чугаалаар. Ол олчаан доктаамал хан дужаакчызы болуп чоруй, 2003 чылда Кызылдың Хан солуштур кудар станциязынга ажылдап эгелээн. Хан дужаар ажылдың чонга кайы хире ажыктыын ынчан кѳрүп, чугула херек ажылды улам күштелдирген. Ынчанмас болза, хан курлавыры чокта, бир-ле кижиниң амы-тынынга айыыл тургустунуп кээп болур.
Хан солуштур кудар станция суббота хүннеринде безин донорлар-биле ажылдап турар. Хан курлавырын доктаамал тудары болгаш лабораторлуг анализтерни чорударынга үе чедишпейн баар таварылгалар бо-ла туруп кээр. Ооң мурнунда чылдарда хан дужааган соонда, ханның тургузуун, кайы бѳлүкке хамаржырын илередип турган болза, амгы үеде бедик деңнелдиг технологияларны ажыглап хан анализинден антигеннерни илередир араглыг апарган. Ынчап кээрде, Тывада эң-не нептереңгей I бѳлүктүң ханныг, кадар резус факторлуг кижи, фенотип ёзугаар эң-не ховар ханныг кижиге донорлап болур. Ынчангаш станцияның ажылдакчылары донор болуп келген кижи бүрүзүн ѳѳрүп хүлээп ап турар.
Оюнмаа Куусааловна хѳй донорлар-биле ажылдап турар болгаш, хан дужаарынче оларның харыысалгазының бедиин эскерип, «хүндүлүг донор»-даа, бѳдүүн-даа донор кижи буянныг ажылды кылып турары-биле ылгал чок дээрзин демдеглеп турар. Ынчалза-даа «Россияның хүндүлүг донору» атты чедип алырынга чедир эртер орук узун дээрзин база катап сагындырды. Ону алырының бетинде донор кижи 40 удаа хан дужааган турар ужурлуг, плазманы – 60 катап. Ол ышкаш 40 катап холушкак дужааганда: ханны – 25, плазманы – 15. Аңаа немей 60 катап плазманы дужаары база албан. «Россияның хүндүлүг донору» аттың эдилекчилеринге чылда чаңгыс удаа15 муң 109 рубльди тѳлеп берип турар. Ол түң чылдың-на ѳзүп турар.
Оюмаа Мѳгедирниң Хан солуштур кудар станцияга ажылдап эгелээринге чедир ажылчы оруу узун болган. Новосибирскиниң эмчи институдунга уруглар эмчизи мергежилин дооскаш, интернатураны эрткеш, «фтизиопедиатр» мергежилин чедип алган. Ол мергежилиниң аайы-биле Удуг-Хем кожуунга 10 чыл ажылдаан. Ооң соонда ѳѳнүң ээзин ажылының аайы-биле Кызылче шилчидипкенде, кады чоруур ужурга таварышкан.
Бодунуң мергежилиниң аайы-биле хостуг олут тывылбайн баарга, Оюнмаа Куусааловнага трансфузиолог-эмчи болуп ажылдаар арга тургустунган. Ол ынчаар амыдыралдың агымының аайы-биле болган ѳскерлиишкиннерге эмчи бичии-даа хараадавайн турар. Амгы ажылының харыысалгазы канчап-даа ѳске ажылдардан чавызавас, харын-даа кончуг чугула болгаш солун дээрзин Россияның хүндүлүг донору үнелеп турар.
Чамдык онза байдалдарда хенертен 24 шак дургузунда лейкоцитарлыг масса херек апарган үеде, донорлар чедишпейн барганда, дыштаныр хүннер-даа таваржы бергенде, Оюнмаа Куусааловна дуза кадарынга кезээде белен.
#Кадыккамгалал #Россияныңхүндүлүгдонору #ТМГмедээлер #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #TMG #TMGNEWS #Tuvanews