Социал керээ
Тыва Республиканың Чазааның 2020 чылдың февраль 20-ден тура 90 дугаарлыг “Федералдыг бюджеттен дузаламчы акша алыр сорулгалыг, социал керээге үндезилээн эвээш хөреңгилиг өг-бүлелерге болгаш чааскаан чурттап турар хамаатыларга күрүне ачы-дузазының дугайында” доктаалын боттандырары-биле, республиканың кожууннарында болгаш хоорайларында Чонну ажылга хаара тудар төптер 3 аңгы угланыышкын-биле ажылдап турар. Хууда сайгарлыкчы ажыл-агыйны боттандырары эң-не нептереңгей угланыышкын апарган. 2021 чылдың түңнелдерин көрүп таныжары-биле, Бии-Хем кожууннуң төвү Туран хоорайга барып четтивис. Ниитизи-биле 2021 чылда аңаа 15 социал керээни чаргаш, акшаландырган. Үстүнде айыттынган угланыышкын-биле чардынган социал керээ 100 хуу күүсеттинген деп түңнеп турар.
Туран хоорайның чурттакчызы Айхан Чамзрын социал керээ төлевилелиниң 2021 чылда киржикчилериниң бирээзи. Соталыг телефон амгы үениң чугула негелделериниң бирээзи апарганы билдингир. Ол чокка медээлерден чыдып каар ийикпе, азы чоок кижилеривис-биле аравыста харылзажыры берге апаар. Ол ышкаш ажыл-херек-даа болза колдуунда ооң дузазы-биле чоруттунуп турар апарган. Ынчалза-даа ол үрели бээр таварылгалар бо-ла тургустунуп келир. Туранчылар телефон септедири-биле үргүлчү Кызыл чоруур азы таныыр улузун таварыштыр үрелген телефоннарын септелгеже чорудар ужурга таваржып турганнар.
Аас-кежик болуп, социал керээ таварыштыр оларның чаңгыс чер-чурттуу Айхан Чамзрын телефоннар септээр төптү ажыдып алган. Албан шериин эрттирип тургаш, телефон станциязынга телефонист болуп ажылдап турганы үе дургузунда Айхан амгы эгелеп алган ажылынга ажыктыг болу берген билиглерни шиңгээдип алган. Оон бээр телефоннар тургузуун сонуургап, оларны септээр, кылыр талазы-биле ажылды кыла берген. Кызыл хоорайга телефон кылыр черге эжиниң ачызында өөренип, ажылдавышаан, арга-дуржулга кирип алган.
Кажан Туран хоорайга өскүс дээш чурттаар оран-саваны оочур ёзугаар бээрге, ол төрээн чер-чуртунче чанып келген. Бажың бар-даа болза, ажылдаар чер тывылбайн барганын ол чугаалап турар. Ынчангаш ол бодунуң билиин, дуржулгазын ажыглавышаан, боду бодунга орулга киирип алыр аргазын боданып эгелээн. Чонну ажылга хаара тудар төптүң эрттирип турары социал керээ программазынга киржип, деткимчени алгаш, тургустунуп алган. “Социал керээ дээрге кончуг ажыктыг төлевилел-дир. Кижи бүрүзү бодунуң чүнү кылып билирин көргүзүп, тайылбырлап, шынзыдып тургаш, хууда ажыл-херээн ажыдып ап болур. Ооң ачызында күзелимни боттандырып, ынак ажылымны ажыдып алдым. Чонну ажылга хаара тудар төптүң үндүрүп бергени акша-хөреңгизи-биле телефон септээринге херек дериг-херекселдерни бүрүнү-биле садып, четчелеп алдым. Мындыг улуг деткимчени берип турарынга өөрүп четтирер-дир мен” – деп, Айхан Чамзрын чугаалап турар.
Чыжыргана Саая
Шончалай ХОВАЛЫГНЫҢ тырттырган чуруктары.