Кызыл хоорайның Өөредилге талазы-биле департаментизинче хамаатылардан ажы-төлүн уруглар садынга тургузуп алыры-биле дилег-билдириишкиннер хөйү-биле кирип турар. Бо байдалга хамаарыштыр Департаментиниң өөредилге талазы-биле даргазы Лариса Куулар тайылбырны кылган:
- Школа назыны четпээн уругларның өөредилге албан черлериниң чедишпезинден, амгы үеде найысылалда нарын байдал тургустунган. Хоорайда школа назыны четпээн уругларның 34 өөредилге албан черлеринге төлевилел ёзугаар 5 муң уруглар турар ужурлуг. Доктааттынган норма-чижек ёзугаар ындыг, а херек кырында Кызылдың уруглар садтарынче 8,5 муң чаштар барып турар. Ол дээрге чогуур норма-чижектен 60 хуу хөй болуп турар.
Уруглар садтарынче амгы үеде ээлчегде 8 муң хире чаштар турар. Чижек-биле 2020 чылдың ортан үезинден бээр Кызылдың Дружба кудумчузунуң ¼ адреске 280 олуттуг уруглар садын ажыдарын манап турар бис. Амдыызында уруглар садынга херек дериг-херекселдерни чүдүрүп эккээр талазы-биле аукцион садыглажыышкын чоруп турар. Бо хүнде байдал-биле, ажыдарынга чүгээр белен объектилер дээрге, №11 (Калинин, 22а), №28 (Кечил-оол,7), №38 (Пальмбах, 12) уруглар садтары улгаттырып, немей кылган тудуглар-дыр. Оларга хамаарыштыр хайгаарал органнарындан чөпшээрел документилерни манап турар бис. Ол ышкаш 30 олуттуг, 3-3 бөлүкке 15 чаштар турар тос немелде тудугларны кылып турар. Бо тудугларны ажыглалче киирген соонда, аңаа ниитизи-биле 270 уругну хүлээп алыр.
Бир хар безин четпээн уругларын тургузуп алырын дилээн ада-иелер биске хүннүң кээп турар. Аңаа хамаарыштыр мындыг чүүлдү билип алза чогуур: «Россия Федерациязында өөредилге дугайында» Федералдыг №515-ФХ хоойлунуң негелдезинге дүүштүр уруглар садтарынче ээлчегни автоматчыдары-биле «АиС «Электроннуг уруглар сады» деп тускай программаны тургускан. Ынчангаш ада-иелер билдириишкин киирип, артык үезин чарып турган ажыы чок. Бир эвес чурттап турар чери өскерилген, бир микрорайондан өске микрорайонче көже берген болза, өскерлиишкин дугайында билдириишкинни чурттап турар чериниң аайы-биле күрүне ачы-дузазының чаңгыс аай порталы (Госуслуги.рф https://www.gosuslugi.ru/) таварыштыр киирип болур, ооң соонда өг-бүлеге тааржыр школа назыны четпээн үш уруглар албан черин шилип алыр.
Уруглар садтарынче Кызыл хоорайның хөй угланыышкынныг ажылдыг төп (МФЦ) таварыштыр билдириишкин кииргеш, туруп ап база болур. Адрези: Кечил-оол кудумчузу, бажың, 7Б, телефону: 8-800-200-33-96. Документилерни дужааган соонда, өөредилге талазы-биле департаментиниң 1 дугаар өрээлинче оочурун бадыткап кирер.
Уруглар садтарынга олуттар алыры-биле, ылаңгыя Кызыл хоорайга электроннуг ээлчегни киирип турары – ада-иелерге шак-шагы-биле оочурга туруп, хөй үезин чарып турбазынга эптиг байдалды тургузуп турарындан аңгыда, школа назыны четпээн уруглар албан черлеринге олуттарны хуваарынга болгаш чурмчударынга дузалыг. Ада-ие бүрүзү онлайн чурумга чүгле учетка туруп алыр эвес, а бодунуң ээлчег дугаарының чылып турарын контрольдап турар аргалыг болур.
Ийи ээлчег барын демдеглеп каалы: ниити болгаш чиигелделиг.
Чиигелделиг ээлчегде, хөй ажы-төлдүг ада-иелер, инвалид уруглар, шериг албанныглар, иштики херектер болгаш суд органнарының ажылдакчыларының ажы-төлү хамааржыр. Бо ээлчегже турарда өөредилге талазы-биле Департаментиниң 1 дугаар өрээлинге келгеш, шынзылга документилерни эккээр ужурлуг.
Чамдык ада-иелер чүге оочурувус дедир чыла берген, чижээ, 450 дугаар тургаш, 440 апарганыл деп, айтырып турарлар. Чамдык таварылгаларда, оочуру чедип келген бичии уруг албан черинче барбайн турган болур, а ада-иелер катап база ээлчегге тургустунар дугайында хоойлу ёзугаар негелдени киирерге, ээлчег чокка тургузар ужурга таваржыр. База бир чижек, ниити оочурга турган чиигелделиг кижилер, чогуур ужурлуг документилерни чыггаш, эгезинде дужааган документилериниң ай-хүнүн барымдаалап, чиигелделиг оочурнуң бажынче салыптарга, ээлчегниң шимчей бергениниң барымдаазы ында.
«Электроннуг уруглар сады» ачы-дузаны алырда, күрүнениң ачы-дузазының чаңгыс аай порталы таварыштыр бүрүткеттинип алыр: бодунуң хууда ат-сывын, паспорт, СНИЛС-тиң дугаарларын киир бижиир. Бүрүткелди эрткен соонда, порталдың шупту сервистеринче кирип болур эргелиг апаар силер, ол ышкаш Кызыл хоорайда күзээниңер уруглар садынче ээлчегже тургустунар билдриишкинни киирер аргалыг болур силер.
Кызыл хоорайның мэриязының парлалга албаны.