Ноябрь 4 – Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү
Бөгүн, ноябрь 4-те, найысылалдың Арат шөлүнге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнге тураскааткан байырлыг хемчеглер болган. Агаар соок-даа болза, кызылчылар байырлаар дээш, хөйү-биле чыглып келген.
Байырлыг хемчеглер аразында «Народное подворье» деп мөөрей эң-не сонуурганчыг болган. Ооң киржикчилериниң аразында Орус культура төвүнүң коллективи эң-не идепкейлиин көргүскен. Орус чоннуң национал аъш-чемин делгээш, баян үделгезинге частушкалап, хороводтааны чыылган чоннуң хей-аъдын көдүрүп, езулуг байырланчыг байдалды тургускан.
Орус культура төвүнүң уран чүүл удуртукчузу Виола Арьевна Храмова коллективин таныштырган: «Бистиң Орус культура төвү орус чоннуң езу-чаңчылдарын, культуразын, хүндүткелдиин көргүзүп турарывыс бо: матрёшкалар, самовар, каравай дээш шупту бар. Келген чонувусту хуужуурлар, крендельдер, сметаналыг борщ, дузаан чаг, изиг шай-биле хүндүлеп тур бис. Бо ырлажып, чонну хөгледип турар кыстар дээрге орус улустуң «Раздолье» ыры ансамблиниң ыраажылары-дыр».
Кыргыз диаспораның удуртукчузу Бурут Турумбековна баштаан кыргыз омактыг чаңгыс чер чурттугларывыс национал идик-хевин кеткен, аалчыларын уткуп хүлээп тур.
«Бис Тываның хамаатылары-дыр бис. Мында амыдырап-чурттап турар бис. Тывада ниитизи-биле 1 муң 500 хире кыргыз чон бар. Бөгүн бо «Народное подворье» мөөрейге кыргыз улустуң национал кухнязын, үндезин идик-хевин бараалгадып турарывыс бо.
Бо дээрге кыргыз национал «куырдак» деп эъттен кылган деликатес-тир. Ону кызыдыр изиткен казан деп пашка хаарар. Ооң кылыр технологиязы бир тускай. Кыргыз аңчыларның чер иштинге изиг даштар аразынга кылыр «Таш-Кордо» дээр чемге дөмейлешкек. А бо дээрге амгы үении-биле казанга кылганы ол-дур» — деп, кыргыз диаспораның удуртукчузу таныштырган.
Кыргызстарның делгээн ширээзинде кыргыз кухняның далган кылыглары кандыызы-даа бар: баурсактар, май-нан, токоч, катлама дээш янзы-бүрү боовалар. Ол ышкаш кыргызтарның «чапан» дээр хөвеңниг тонун, калпак бөрттерин, «элечек» дээр херээжен бөргүн сонуургап көрдүвүс.
Чоннуң чаңгыс деминиң байырлалында Тывада амыдырап-чурттап чоруур аңгы-аңгы национал чоннарның диаспоралары боттарының национал культуразын, чаңчылдарын чонга бараалгатканы онзагай солун болган.
А. СОЯН.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
