Уругларга орайга чедир агаарлаарын чүге кызыгаарлаарыл база бичии уруг дээрге кайы хире назылыг кижи болурул?
Россия Федерациязында назы четпээн кижи дээрге 18 хар четпээн кижи болур. Ынчангаш шупту бичии уруглар, элээдилер база, онза камгалалче кирип турар болгаш уругларның эрге-хоойлу-биле категориязынга хамааржыр. Камгалал хевирлериниң санында уругларга «комендант шак» деп адаары хевир база кирип турар.
Уругларның болгаш элээдилерниң хөй-ниити черлеринге дүнеки үеде турары дээш кызыгаарлаашкынны кииргени – назы четпээннерниң кем-херек үүлгедиишкиннерин база хайгаарал чок чоруурун эвээжедир кылдыр көрдүнген хемчег болурда, база назы четпээннерниң боттарының эргелерин болгаш сонуургалдарын камгалаарынче угланган. Шак ындыг хемчеглер, кажан уругларның кем-херек үүлгедиишкиннериниң когараан кижизи апарган байдалдар тыптып келгенин эвээжедир аргалыг.
Тыва Республиканың 2009 чылдың июль 13-те № 1489 ВХ-II Хоойлу езугаар «комендант шактың» ажыл-чорудуун көрүп турар. 18 харга чедир уругларның хоойлу езугаар төлээлериниң үделгези чокка, октябрь 1-ден 30-ге чедир үеде 21.00 шактан 07.00 шакка чедир, а май 1-ден сентябрь 30-ге чедир үеде 22.00 шактан 06.00 шакка чедир дүнеки үеде турарын чөпшээревес.
18 хар четпээн уруг «комендант шак» үезинде каяа туруп болбазыл?
- хамаатыларның массалыы-биле чыглып турар болгаш дыштанып турар черлер (кудумчулар, шөлдер, парктар, сесерликтер, стадионнар, бажыңнар чаны, спортчу шөлчүгештер болгаш оон-даа өске черлер);
- хоорай болгаш хоорайдан дашкаар чоруур транспорт;
- Интернет четкизинче кирип болуру хандыртынган болгаш компьютер оюннарлыг клубтарлыг черлер;
- садыглар болгаш хөй-ниити чемненилге, дыштанылга черлери, рестораннар, кафелер, дүрген чемненип болур черлер, дискотека болгаш хөглээр клубтар.
Хүндүлүг ада-ие!
Силер кезээде ажы-төлүңер кым-биле, кайда турар дээрзин билир турар ужурлуг силер.
Ажы-төлүңерге оларның кайда, кым-биле турарын силерге дыңнадып турар кылдыр чаңчыктырыңар.
Силер ажы-төлүңерниң эш-өөрүнүң болгаш оларның ада-иезиниң телефон дугаарларын билир ужурлуг силер.
Кезээде ажы-төлүңерге кайнаар база кайы хире үеде чоруп турарыңарны чугаалап туруңар.
Уруг дүрген дуза чедирер албаннарның телефон дугаарларын билир ужурлуг.
Ажы-төлүңерниң хайгааралдыг хостуг үезиниң дугайында сагыш човаңар.
Дыштанылгалар үезинде уругларга болгаш элээдилерге хөй үени аңгылап бээрин кызыдыңар.
Айыыл чок чоруктуң ниити дүрүмнерин ажы-төлүңерге сагындырыңар:
- Бажыңында чааскаан;
- Айыыл чок Интернет;
- Кудумчуга айыыл чок чоруктуң дүрүмнери;
- Орук айыыл чок чоруу;
- Өрт айыыл чок чоруу.
«Комендант шак» үезинде назы четпээннерниң ада-иезиниң (хоойлу езугаар төлээлериниң) үделгези чокка турбазының талазы-биле хемчеглерни хүлээвээни дээш ада-иеге (хоойлу езугаар төлээлерге), а ол ышкаш назы четпээннерниң киржилгези-биле хемчеглер эрттирип турар кижилерге хамаарыштыр сагындырыг азы административтиг торгаал онаар дээрзин сагындыраалыңар.
ТР-ниң Өөредилге яамызының парлалга албаны.