“Аңгыр-оолдуң тоожузу” деп кинону көрүкчүлер удавас орус дылга көрүп эгелээр. Фильмниң орус дылда үн бижидилгези доозулган. Орус дылче очулдурар кылдыр шиитпирлээниниң чылдагаанының болгаш очулга үезинде таваржып турган бергедээшкиннерниң дугайын кинонуң режиссеру Виталий Петров чугаалаан.
Виталий Петровтуң чугаалап турары-биле алырга, российжи көрүкчүлерге хүндүткелди көргүзер дээш, фильмни орус дылче очулдурган. Ол фильмни көөр кижилер санын көвүдедип, кинону көрүкчүлерге таарымчалыг болур деп ол санап турар. Фильмниң тыва дылда хевири кайнаар-даа читпес, көрүкчүлер боттарынга эптиг хевирин шилип алыр аргалыг болурун ол демдеглээн.
Фильмниң сөзүглелиниң очулгазын кылыры база амыр эвес болган. “Домактың узун, кысказын өөренип көрбүшаан, синонимнерни дилеп тургаш, очулдуруп турган бис” — деп, Виталий Петров чугаалаан.
Фильмни орус дылче очулгазын эде бижидип турган актёрлар тыва дылда чугааланып турар актёрларның сагыш-сеткилин болгаш тывалап чугааланып турда, аксының шимчээшкининге дүүштүр чугааланыр дээш кызытканнар. Кинонуң орус дылче очулгазының үн бижидилгезинге Абаканда М.Ю. Лермонтов аттыг Орус академиктиг драма театрының актёрлары болгаш үн режиссёру Виталий Карягин киришкен.
Январь айның дыштаныр хүннеринде Хакас Республиканың Алтай районунуң Культура бажыңынга база кинону көргүскен. Кинону аңгы-аңгы назы-харның кижилери кээп көрген.
Ында Тываның кайгамчык чурумалдыг бойдузунда кижиниң улгадып, өзүп олурар ханы уткалыг төөгүзүн көргүскен. Көрүкчүлер кинону көргеш, кол маадыр дээш сагыш човап, ооң-биле кады бичии оолдуң өөрүшкү-муңгаралын үлежип, сагыш-сеткили көдүрлүп олурганнар. Кино чүгле арга-дуржулгалыг режиссура-биле эвес, а фильмни ханы утка-шынар киирип турар Тываның ёзу-чаңчылдарын киирип кааны-биле онзагай дээрзин көрүкчүлер чугаалаан.
“Бо кино бистиң телевизорда көрүп турарывыс фильмнерге дөмейлешпес. Ында дендии дүрген солчуп турар болуушкуннар чок. Автор төөгүнү чугаалавышаан, кижи бүрүзү бодунуң сайзырап, өзүп олурарын медереп бодаар арганы берип, көрүкчүлерни тодаргай түңнелдер, шиитпирлер үндүреринче кыйгырып турар. Фильмниң онзагай болгаш ажыктыг чүүлү бо. Ол ышкаш кижиниң салым-чолун хевирлеп турар болуушкуннарны медерээр, маадырларның аажы-чаңын сайгарып, билип каар арганы берип турар. Шак мындыг киноларны көөрү чугула болгаш херек” – деп, Культура бажыңының ажылдакчылары демдеглээн.
Фильмниң соонда ооң сценаризи, режиссёру Виталий Петров кинонуң тургустунган төөгүзүн чугаалап, көрүкчүлерниң айтырыгларынга база харыылаан.
Удавас “Аңгыр-оолдуң тоожузун” көрүкчүлер орус дылга көөр аргалыг болур. Ынчангаш ооң орус дылче очулгазын кылганы ол. Чоокку үеде кино чурттуң кинотеатрларынга көстүп келир. Ооң баштайгы көрүлдези найысылал Кызылга 2024 чылда болган. Ол кинода Тывада 1945 чылда бичии оолдуң чуртталгазын көргүскен. Көрүкчүлер-даа, критиктер-даа фильмни бедик деңнелге үнелээн.
Төлевилелди Президентиниң культурлуг эгелээшкиннер фондузу деткээн.
Чыжыргана СААЯ.
Чуруктарны интернет четкизинден алган.
“Шын” №5 2025 чылдың февраль 13