Республикада автомашиналарның саны хүнден хүнче немежип турар. Машина-техниканың көвүдээни-биле хөй-ле айтырыглар чонну дүвүредип турар. Оларның бирээзи – оруктар.
«Айыыл чок орук» национал төлевилел берге айтырыгларны шиитпирлээриниң бир аргазы апарган. ТР-ниң Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Владимир Донскихтиң медеглээни-биле алырга, Тывага 2023 чылда «Айыыл чок орук» национал төлевилелдиң деткимчези-биле тос орук участогун чаартыры планда көрдүнген.
Апрель айның эгезинде-ле Колхозная кудумчузунуң оруун чаартыр ажылдар эгелей берген. Тырттырар бөлүк-биле ук орукка четтивис. Ажыл кидин түлүк «хайныгып» турар.
Владимир Донских, ТР-ниң Чазааның Даргазының бирги оралакчызы:
– Колхозная кудумчузун чаартып эгелээн чылдагааны, Ыраккы Каа-Хем биле Кызыл хоорайның аразында харылзажыр чаңгыс орук деп шупту билир бис. Ылаңгыя эртен-кежээ бо орукта шимчээшкин дыка улуг. Аай-дедир шуушкан автомобильдер орукта сыңышпас. Хоорай иштинде пассажирлер сөөртүр кудумчу автобустары база шупту бо орук-биле эртер. Эртенги, кежээки шактарда бо девискээрге автомашиналар чыглы бергеш, «пробкаланы» бээрин чон билир. «Айыыл чок оруктар» национал төлевилелдиң Тывада боттанылгазын ТР-ниң Баштыңы хыналдага алган. Колхозная кудумчузунуң оруун чаартырынга 650 сая хире рубль көрдүнген.
Шолбан Лакпажап, ТР-ниң Орук-транспорт сайыдының оралакчызы:
– Орук септээр, чаартыр ажылдарның сезону эгелээни бо. Бо турар кудумчувус Колхознаяны ноябрь 23-ке чедир кылган турар ужурлуг. Колхозная кудумчузундан аңгыда, 2023 чылда Каменистая биле Магистральнаяны тудуштурар чаа кудумчунуң оруун база Магистральная кудумчузунуң оруун калбартыр ажылдар бар. «Айыыл чок оруктар» национал төлевилелдиң деткимчези-биле 2023 чылда миллиард ажыг акша республиканың оруктарын септээринге көрдүнген. Федералдыг бюджеттен 575 миллион рубль болза, регионалдыг бюджеттен 464 миллион рубль көрдүнген.
Александр Баринов, «Восток» КХН-ниң участок начальниги:
– Кызыл хоорайның Бай-Хаак, Титов, Дружба, Оюн Күрседи, Степан Сарыг-оол деп кудумчуларын чаартып турган бригада-дыр бис. 2023 чылдың апрель 10-дан эгелээш, Кызыл хоорайда Колхозная кудумчузунуң оруун кылып кириптивис. Бо чылын Крылов кудумчузундан эгелээш, ниитизи-биле 2 километр орукту чаартыр. Дөрт шыйыглыг калбак оруктуң оң болгаш солагай талазынга кижи кылаштаар тускай кокпаны болгаш доктаамнарны кылыр бис. Төлевилелде көрдүнгени-биле алырга, Крылов кудумчузундан ЧЭТ доктаамынга чедир 19 доктаам турар. Бо чылын 19 доктаамның доозазын эвес, чамдыызын чаартыр бис. Келир чылын арткан 2 километрни эчизинге чедир кылгаш, хүлээдир бис. Амдыызында орук тудуунда 8 техника болгаш 10 хире ажылчын хаара туттунган.
/ Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
"Шын" №33 2023 чылдың май 6
