Тываның база бир улуг энергетика бүдүрүлгези — Ак-Довурактың чылыг-электри төвүнүң 60 харлаанынга тураскааткан байырлыг хемчеглер эрткен пятницада, октябрь 20-де, Каадыр-оол Сагды аттыг Культура ордузунга болуп эрткен.
Ооң бетинде коллективтиң командаларының аразынга болгаш амы-хууда спортчу маргылдаалар база болган.
Ак-Довурак ЧЭТ-тиң юбилейинге тураскааткан байырлыг хуралга бүдүрүлгениң мурнакчыларын шаңнап-мактаан. Оларның аразынга аныяк ажылчын болгаш тускай эртемниг аныяк кадрларны күш-ажылдың хоочуннары-биле катай демдеглээн.
Тываның одалга болгаш энергетика сайыды Эдуард Куулар Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның коллективке байыр чедириишкинин номчаан.
Ак сеткилдиг болгаш харыысалгалыг ажылы дээш Тываның Одалга болгаш энергетика яамызының хүндүлел бижиктери-биле бөлүк ажылдакчыларны шаңнаан.
Тыва Республиканың Дээди Хуралының өмүнээзинден парламентиниң комитет даргазы Алдын-кыс Конгар коллективке байыр чедиргеш, хоойлужудулга органының шаңналдарын база мурнакчыларга тывыскан.
Тываның билдингир күрүне болгаш хөй-ниити ажылдакчызы, күш-ажылдың хоочуну 90 харлыг Чимит-Доржу Ондар чыылган чонга юбилей таварыштыр байыр чедирип, чагыг-сөзүн берген. Чимит-Доржу Байырович «Тываасбест» комбинадын эрткен чүс чылдың 60 чылдарында удуртуп чораан. Ол комбинаттың болгаш чылыг-электри төвүнүң тургустунарынга, Ак-Довурак хоорайның чуртталга бажыңнары болгаш социал объектилери туттунарынга улуг үлүг-хуузун киирген. Интернационалчы улуг коллективтиң кадр белеткелинге, ылаңгыя тыва ажылчын болгаш инженер-техниктиг кадрлар өзүлдезинге улуг идигни берип чораан.
Ак-Довурак чоогунда даг-дүгү (асбест) чыдымын шиңгээдир, аңаа бүгү-эвилел чергелиг комбинат тудар, ооң чанынга асбестчилерге чаа хоорай тудар деп шиитпирни Совет Эвилелиниң сайыттар чөвүлелиниң деңнелинге хүлээп алган соонда, улуг тудуг кайызы-даа 500 аът (450 киловатт) күштүг 2 электроагрегаттыг дизель электри станциязын тургусканындан эгелээн.
Баштайгы электроагрегат 1960 чылда ажылдап эгелээн ол дизель электри станциязы Барыын-Хемчик район төвү — Кызыл-Мажалыкты болгаш ынчан суур турган Ак-Довуракты, чаа тудугларны электри-биле хандырып турган.
Ооң дузазы-биле Ак-Довурактың чылыг-электри төвүн база туткан. Ак-Довурак ЧЭТ-тиң баштайгы суугу-агрегадын 1963 чылдың сентябрьда ажыглалче киирген. Ол-ла чылдың октябрь 3-те ЧЭТ-ти күрүне комиссиязы хүлээп ап, аңаа энергетика объектизи паспортун тывыскан. Ынчангаш октябрь 3-тү Ак-Довурак ЧЭТ-тиң төрүттүнген хүнү деп санай берген.
Оон бээр-ле 60 чыл эрткен, ол үе дургузунда бүдүрүлгениң төөгүзүнде чүү-даа турган.
Делегейге болгаш ССРЭ-ге даг-дүгү кончуг хереглеттинип турар, «Тываасбест» комбинадының эң дээди чадага чедир сайзырап, хөй-хөй сая орулгалыг ажылдап турар үезинде Ак-Довурак ЧЭТ база аажок сайзыраан турган.
Ол үеде Ак-Довурак хоорайны Тываның барыын найысылалы деп адап турганы база анаа эвес.
Ол эки үелерде Ак-Довурак ЧЭТ комбинады болгаш Ак-Довурак хоорайның электри-биле чылыг хандырылгазын чорутпушаан, Барыын-Хемчиктиң суурларын база чырыдып турган.
«Тываасбест» комбинады ажылын соксадып, буурап дүжүп турда, Ак-Довурак ЧЭТ-иниң коллективинге кончуг берге үелер турган. Ынчалза-даа чурттакчыларының саны 15 муң ажып турган хоорайны чылыг-биле хандырарын, бүдүрүлгеге үрелиишкиннер болуп турза-даа, найыралдыг интернационалчы коллектив соксатпаан.
Ам бо хүннерде Ак-Довурактың ЧЭТ «ТЭК-4» деп күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгениң составынче Ак-Довуракта участогу болуп кирип турар. Ону дуржулгалыг энергетик Александр Дубков удуртпушаан, Тываның ийи дугаар улуг хоорайы Ак-Довурактың чонун болгаш бүдүрүлгелерин, социал адырын чылыг-биле хандырып турар.
Бүдүрүлгеде күш-ажылдың хоочуннары-биле кады аныяк ажылчыннар болгаш тускай эртемниг специалистер бедик тура-соруктуг ажылдап турарлар.
Мерген КЫРГЫС.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
“Шын” №81 2023 чылдың октябрь 25
