Кызыл хоорайның куш фабриказының салым-чолун чоннуң сонуургап турарын барымдаалааш, Тываның Чазааның Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Александр Брокерт парлалга ажылдакчыларынга тайылбырны берген.
Республиканың Көдээ ажыл-агый яамызының чоруткан сайгарылгалыг ажылының түңнелинде куш аймаан чемгерер бааза чок болганындан, ук бүдүрүлге чери орулга чок ажылдап турган болуп турар. Ынчангаш ону улаштыр ажылдадыры кеди чок, карылгалыг деп шиитпирлээн дээрзин А. Брокерт дыңнаткан.
Оон аңгыда куш фабриказының улуг чуртталга черинде, чурттаар оран-сава, кадык камгалал болгаш өөредилге адырларының социал объектилериниң чоогунда турары экология талазы-биле чаа шагның негелделеринге дүүшпейн турар. Совет үеде куш фабриказы туттунуп турган чылдарда ук девискээр хоорай-суур кыдыы турганы билдингир, ынчалза-даа Каа-Хем суурнуң өзүп-көвүдээни-биле холбаштыр, фабрика кожуун төвү суурнуң ортузунда апарган.
Бо хүнде куш фабриказының өнчүзүн, ооң бүдүрүлге баазазын «Орук шимчээшкини организастаар төп» күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгези садыг-саарылга мөөрейинге киришкеш, садып алган, аңаа пассажирлер сөөртүр автотранспорт бүдүрүлге чери турар кылдыр планнаттынган. Ынчангаш куш фабриказының бүдүрүлге оран-саваларын гаражтар болгаш мастерскаялар кылдыр ажыглаарынга эптиг болуру-биле реконструкция ажылы чоруттунар.
“Кызылдың пассажирлер АТБ-зи” МУБ 2000 чылдарның эгезинде-ле банкротталган турган. Ынчангаш ооң өнчү-хөреңгизин аңгы-аңгы бүдүрүлгелер садып аппарган. Ооң ужуру-биле ук албан чериниң баазазынга чаа автотраспорт бүдүрүлгези тургузар арга чок. Ынчангаш экология негелделери-биле хагдынып каап болур турган куш фабриказының баазазын Тываның Чазаа садып алгаш, аңаа “ийи койгун адып ап”, республикага чугула херек автотранспорт албан черин тургузар дээн шиитпири чөптүг. Автотранспорт бүдүрүлгезинге чаа девискээр, оран-сава тургузары хөй акша чарыгдал негээр айтырыг болуп турар, ынчангаш шак бо шиитпир бюджетке камналганы чедип алырынга дузалыг.
“Чаа автотранспорт бүдүрүлгезинге бааза дугайында айтырыгны мындыг хевирге шиитпирлээниниң соон дарый Тываның Чазаа хоорай иштинге база кожууннар, сумулар аразынга пассажирлер сөөртүр чаа автобустар садып алыр айтырыгны шиитпирлээри-биле, ажылды чорудуп эгелээр” – деп, Александр Брокерт түңнээн.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның ажыл-албанының эгезинде-ле Кызыл хоорайның иштинге база хоорай чоогунуң болгаш муниципалитеттер аразының пассажир аргыжылгазының чидиг айтырыынче кичээнгейин доктаамал угландырып келген. Ынчангаш Тываның Баштыңы ук айтырыгны шиитпирлээри-биле, чугула базымнарны кылганы ол.
Ооң-биле чергелештир республикага куш өстүрер ажылды когу-биле соксадыр дивээн, көдээ ажыл-агый төлээлери, сайгарлыкчыларның бо угланыышкынга эгелекчи саналдарын деткииринге Тываның Чазаа белен. Чаңгыс негелде – куш азыраар талазы-биле төлевилелдер орулгалыг болгаш чаа үениң негелделеринге, ылаңгыя экологтуг негелделерге дүүшкен турар ужурлуг.
Мерген Кыргыс.