Ноябрь 28-те Дөгээ дааның кырында Будда бурган башкының овур-хевириниң арамайлаашкыны болуп эрткен. Аңаа Тываның лама башкылары чыглып, күштүг ном-судурун ажыдып, ёзулалды кылган.
Коронавируска удур кызыгаарлаашкынныг хемчеглерни сагып, хажыдыышкын болдурбазы-биле бо ёзулалга чон чыыр дугайында улуг чар таратпаанын лама башкылар чугаалап турдулар.
Буян Башкы:
-Баш бурунгаар хөй чон чыглыры хоруглуг деп интернет четкизинге чарлап турган бис. Ындыг-даа болза көрүп тур силер, чүдүкчү чон үзүктел чок кээп турлар. Ам канчаар, чоннуң сүзүүн бис хоруп шыдавас-тыр бис. Даарта болур “Муң чула байырлалының” бүдүүзүнде арамайлаашкынны эрттирип тур бис. Бо хүннү шилээн чылдагаанывыс ында.
Будда башкыны чурууру, овур-хевирин тургузары дээрге-ле, ооң бодунга ужурашканы-биле дөмей болур деп, ооң өөредиинде ынчаар чугаалап турар. Тудуг доозулган соонда бурганны олуртупкаш, ону арамайлаар азы диргизер ужурлуг. Ол дээрге сарыг-шажының чүдүкчүлеринге улуг байырлал болур. Бо хүнден эгелеп бо бурганывысты чон дириг кылдыр бодап алгаш, сагыш-сеткилин арыглап, оон камгалал дилеп болур. Бо бурган иштинде сая-сая судурлардан аңгыда хөй эртинелерни база немээн. Ооң тудуунга 13 муң ажыг кижи киржилгелиг болган. Мээң эскергеним, бо Будда бурганның овур-хевирин маңаа тургузупканывыста, дээрде булуттар безин дыка тускай болу берген. Ниити агаар-бойдустуң байдалы база өске чылдарда дег дошкун-шириин эвес, бичии оожургаан ышкаш болуп тур. Бөгүн хар чаап тур. Кончуг эки демдек-тир. Бөдүүн бистиң караавыска көзүлбес-даа болза, бисти долгандыр кайгамчык хуулгаазын чүүлдер бо шакта болуп турар... Кижи бүрүзү аас-кежиктиг болуксап чоруур болгай. Бир эвес кижи бодунуң сагыш-сеткилин арыглап албаан шаанда, аңаа аас-кежик долузу-биле келбес. Ынчангаш бо ыдыктыг черге келгеш, чүгле экини бодап, экини кылып чорууру күзенчиг. Бүгү чонга чүгле кадыкшылды, энерел сеткилди күзедим. Бистиң бо Будда бурган башкывыс кижи бүрүзүнге аас-кежиктиг болурунга дузалаар-ла болзунам!
Сарыг-шажынның кандыг-даа ёзулалдары бойдус-биле тудуш деп, Эртине Башкы тайылбырлады:
-Бо ёзулалды кылырда, башкылар сан-чурагайын ажыдып көргеш, бо хүннү шилээн болуп турар. Авалар хүнү таваржы бергени кайгамчыктыг эки болду. Чүге дээрге Ие кижи дег энерел сеткилдиг кижи чок. Ава кижиниң бодунуң төлүнге хамаарыштыр энерел сеткили күштүг болган болза, Будда бурган башкывыс чер кырында бүгү-ле амылыгларга хамаарыштыр энерел сеткилдиг болуп турар. Ынчангаш бо чүүлдер бо хүнде катчып турары дыка эки. Бөгүн үзүк-соксаал чок хар чаап турарын бо ёзулалга дорт хамаарыштырып болур. Чүге дээрге улуг субурганнар ажыдыышкынында азы бурган башкыларның арамайлаашкыннарын чорудар ёзулал үезинде хар чаап, суггур чаъс чаар болза, кончуг эки демдек деп билип алыр болза эки. Ол дээрге кижилерден аңгы амылыгларның база өөрүп турарының демдээ-дир. Маңаа келгеш, бөдүүн чүдүкчү чон бир дугаарында, бодунуң иштики сагыш-сеткили арыг бе дээрзин тодарадып алгаш, оон бүгү амылыгларга экини күзеп, энерел сеткилин күштелдирери чугула. Ынчангаш бүгү кижилерге чүгле экини күзээр-дир мен.
Болган арамайлаашкын ёзулалынга тыва чондан аңгыда, сарыг-шажынның өске сөөктүг чүдүкчүлери база келген.
Светлана Власова, Владимир Тимофеев:
- Бис Тывада 11 чыл чурттап турар бис. Бо чүдүлгеже кире бергенивис дугайында айтырар болза, харыы чаңгыс. Кандыг-даа кижи чурттап чоруур чериниң чүдүлгезин хүндүлээр ужурлуг. Бис база ол дүрүмге чагыртып, эгезинде, анаа сонуургап турдувус, оон ол сонуургал улам ханылаза-ханылаза бо чүдүлгени хүлээп алганывыс бо. Сарыг-шажынның философиязы дыка солун болгаш чөптүг, ооң өөредии-биле чурттаар болза, кижи часпас. Бөгүн бо ёзулалга келгенивиске өөрүп, бүгү чонга аас-кежикти күзедивис!
Бист. корр.