Тываныӊ Арга-арыг камгалаар төвү хүлээлгелиг ажыл-ижин кылбышаан, келир үениӊ аныяк-чалыы салгалдарын бойдусту камнаар, хумагааларынга өөредип кижизидер сорулгалыг хемчеглерни чылдыӊ-на төлептии-биле эрттирип турар.
Бо чылын олар Бүгү-российжи «Арга-арыг - кол сонуургалывыс» чурук мөөрейиниӊ республика чадазыныӊ тиилекчилериниӊ тос ажылын мөөрейниӊ түӊнел кезээнге кириштирери-биле чорудупкан. Бүгү-российжи мөөрейниӊ түӊнел кезээ Москва областыӊ Пушкино хоорайга болуп эрткен.
Тывадан Алдын-Сай Тарганныӊ чуруу «Арга-арыг болгаш арга-ыяшты катап олуртуру» деп номинацияныӊ 10-12 харлыг уруглар аразынга үшкү черни төлептии-биле ээлээн. Ооӊ чурукчу салым-чаяанын Тывага, Россия Федерациязыныӊ деӊнелинге үнелеп демдеглээн.
Арга-арыг паталогиязын шинчилээр специалистер бо чоокку хүннерде Туранныӊ арга-эзимнерин барып чедип хынап чораан. Ооӊ 500 ажыг гектар черинде өзүп үнген ыяштарда хорагдакчы - шелкопряд курттарның көвүдеп турарын 2020 чылдыӊ төнчүзүнде илереткен.
Часкы санаашкын-биле алырга, хорагдакчы курттар нептерээн черниӊ шөлү 226 эвээжей берген, а 294 га чер болуп турар. Шинчилеп турар девискээрниӊ 70 хуузунда – дыттар, 30 хуузунда хадыӊнар өзүп үнген. 2003 чылда ол девискээрге авиаобработка кылып тургаш, арга-арыгны хорагдакчы курттардан камгалап алган.
Амгы үеде хорагдакчы курттар чыылган черниӊ шөлү улуг эвес. Бир ыяшта 3-15 хире курттар бар-даа болза, 2021 чылдыӊ дургузунда олар чиде берип болур дээрзин дыӊнаткан.
Тываныӊ арга-эзимнеринде үнүштерни удаа-дараа барып хынап, шинчилеп, баш бурунгаар ажылдап турарлар.
#Экология #Арга_арыгкамгалалы #Бүгү_российжимөөрей #Шынсолун #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #Shyntuva