2023 чылдың март 23-те «Россия-1» телеканалга «Малахов» дамчыдылгага тывалар киржир дээрзи интернет четкизинге дыргын тарай берген турган.
Белгород облазында чурттап чоруур Обрезановтарның өг-бүлезиниң буянныг чоруунуң дугайында медээ Тывага шагда-ла дыңналып келген. Иван Алексеевич биле Мария Ивановна бо удаада «Малахов» теледамчыдылганың маадырлары болуп аалдап келген.
Тускай шериг операциязы эгелээрге-ле, Обрезановтар Тывадан барган шериглерге дузалажып кирипкен. Боттары шериглерниң турар черинге чедип, аъш-чемни аппарып берип, хирлиг хевин аштап-чуп, улуг дузазын кадып турарлар. Аарып-аржый берген шериглерни ап алгаш, чурттап турар оран-савазынга эккеп, бут кырынга тургуза азырап, эмнеп-домнап турганнар. «Буянныг өгге чон чыглыр, будуктуг ыяшка куш чыглыр» деп тыва чоннуң үлегер домаанда дег, Обрезановтарның бажыңынга чамдык улус үнүп турда, бир чамдыызы карыштыр кирип олурар. Дүне-даа, хүндүс-даа келген аалчыларын бо буянныг өг-бүле аъшкарып-чемгерип, хирлиг идик-хевин чуп, чунар-бажыңын одап, чундуруп, арыг орун-дөжекке чыттырып, дыштандырып турар. Чамдыкта 15–18-даа шериг оолдар хары угда келир. Ынчалза-даа буянныг үүле кылып турар бис деп билир болгаш, олар кажан-даа аалчылардан ойталавас.
Олар «Малахов» теледамчыдылгага келгеш, буянныг ажыл-херээниң төөгүзүн чугаалап бердилер. Ол-ла дамчыдылгага Маша угбай биле Ваня акыйның ачы-буянын четтирген шериглерниң бирээзи Ачыты Нурзат авазы Саглай Нурзат-биле аалдап келгеш, буянныг өг-бүлеге өөрүп четтиргенин илередип, хүндүткелдиң демдээ болур ак кадактарны сөңнээн.
Ачыты Нурзат аарый бээрге, бо өг-бүле эмнеп-домнап, бут кырынга тургускан. Ачыты бодунуң амгы үеде кылып чорудуп турар ажыл-херектери-биле таныштырды. Ол «Черный барс» деп бөлүктү удуртуп, марафон-концерттерни организастап, чыглы берген акша-төгерик-биле аъш-чем садып алгаш, Донбасстың тайбың чурттакчыларынга гуманитарлыг дузаны көргүзүп чоруп турар. Гуманитарлыг дуза алган, Донбасстың чурттакчызы хөй ажы-төлдүг ие Наталья Смолина база дамчыдылгага аалдап келгени Ачытыга өөрүнчүг белек болган.
Иван Алексеевич биле Мария Ивановнаның өөнге чүгле Тывадан барган шериглер эвес, а Россияның өске-даа регионнарындан дайынчылар кээп, оларның буянын четтирип турар. Оларның бирээзи Ульяновск чурттуг Максим Богатов. Максим кадыының байдалы-биле дамчыдылгага кээп шыдаваза-даа, ооң ачазы Станислав Богатов келгеш, Обрезановтарның өг-бүлезинге өөрүп четтиргенин илереткен. Максимни ачазы чааскаан өстүрүп алган. Ие кижиниң чылыын көрбээн, билбейн өскен Максимге Мария Ивановна иези дег апарган. Максим чүгле ада-чурт камгалакчызы эвес, а уран чүүлге сундулуг, чуруттунарынга ынак кижи болган. Бо хүннерде ол Мария Ивановнаның портредин чуруп турар.
Мария Ивановна биле Иван Алексеевич чаңгыс уруглуг. Уруу Виктория өөнүң ээзи-биле ада-иезиниң буянныг үүлезин бүрүнү-биле деткип чоруур. Олар база өг-бүлези-биле шериглерге материалдыг дузазын көргүзүп турар. Викторияның өөнүң ээзи майгын иштинге от салыр демир суугуларны хайындырып берип турар.
Теледамчыдылганың бир аалчызы Роман Кара-кыс болган. Ол бо хүннерде шөлээде. Чанып келирге, өөнүң ишти Тайгана Сандак дөрт дугаар оглун чиигеп алган олурган. Өөнүң ишти чиигеп алганының дугайында Роман бир-ле дугаарында Мария Ивановна биле Иван Алексеевичиниң бажыңынга келгеш, дыңнаан турган.
Бо хүннерде госпитальда чыдар Владислав Тас-оолдуң Москва хоорайда чурттап турар уруу Влада база дамчыдылгага кээп, буянныг өг-бүлеге өөрүп четтиргенин илереткен.
«Малахов» теледамчыдылгазы бо удаада өөрүшкүнүң карак чажы долган чылыг ужуражылга болган. Мария Ивановна бажыңынга келген шериглерни чүгле аъшкарып-чемгерип эвес, а оларга моральдыг деткимчени көргүзүп чоруур ие. Ол келген оолдар-биле байырлажыр санында-ла оларны куспактааш: «Мээң куспаам аваңарның куспаа болуп, силерге камгалал жилет болзун!» – деп йөрээл-биле үдээр. Иван Алексеевич келген шериг бүрүзүнге камгалал иконаларны хойладып берип турар.
Обрезановтарның өг-бүлези дамчыдылгага келген шеригжи бүрүзүн карааның чажы бүлдеңейнип уткуп алыр, буянныг-ла өг-бүле болду.
/ Айдың ОНДАР.
"Шын" 2023 чылдың март 29 №22
#Шын #Тыва #Адачурткамгалалы #Малахов #Россия1 #Обрезановтар
