Тыва Республиканың Чер болгаш өнчү-хөреңги хамаарылгаларының яамызының дыңнадып турары-биле алырга, Тыва Республиканың девискээринде Шимчевес эт-хөреңгиниң чаңгыс аай күрүне даңзызынче кирген көдээ ажыл-агыйга ажыглаар сорулгалыг чер участоктарының ниити саны 3669, оларның 2540-и хууда эрге бүрүткеттинмээн чер участоктары болуп турар.
Бай-Тайга кожуунда – 46, Барыын-Хемчикте – 270, Чөөн-Хемчикте – 201, Каа-Хем кожуунда – 138, Кызыл кожуунда – 344, Мөңгүн-Тайгада – 30, Өвүрде – 120, Бии-Хемде – 156, Сүт-Хөлде – 89, Таңдыда – 227, Тожуда – 59, Тес-Хемде – 148, Улуг-Хемде – 332, Чаа-Хөлде – 100, Чеди-Хөлде – 85, Эрзинде – 140, Тере-Хөлде – 48 чер участоктары.
Бо чылдың төнчүзүнге чедир ук кожууннарның девискээрлеринде чер участоктарын херек кырында ажыглап турар кижилерни чер участоктарының эрге байдалын болур-чогууру-биле тодарадып алырынче кыйгырып тур бис. Ону кылдырарда чер участоктарының турар чериниң аайы-биле кожуун чагыргазынга чеде бээр.