Тываның Чазаа азырал дириг амытаннарны бүрүткедириниң чурумун бадылаан доктаалды июнь 10-да хүлээп алган. Республикада азырал дириг амытаннарны азырап-тударының болгаш камгалаарының дугайында 2024 чылдың май 7-де хүлээп алган регион хоойлузун ёзугаар документини ажылдап кылган.
Төлевилелди ажылдап кылган республиканың ветеринария төвүнүң тайылбырлааны болза, азырал дириг амытаннарның бүрүткели, бир дугаарында, оларның камгалалын болгаш хамаатыларның айыыл чок чоруун хандырарында. Ол айыылдыг халдавырларлыг аарыгларны болдурбас, дириг амытаннары дээш харыысалганы хамаатыларга онаар.
Тываның хоойлужудулгазын ёзугаар ыттарны бүрүткедири албан. Азырал амытан үш ай четкен хүнүнден эгелеп 14 календарь хүнүнүң дургузунда бүрүткедир. Республиканың Чазааның бадылааны доктаалдың күш кирген хүнүнден эгелеп, үш ай ашкан ыттарның ээлери алды айның дургузунда бүрүткедир. А диистер болгаш өске-даа дириг амытаннарны ээлери боттарының күзели-биле бүрүткедир.
Азырал амытанын бүрүткедири дээрге дириг амытанның болгаш ооң ээзиниң дугайында медээни «Хорриот» федералдыг ветеринарлыг системаның чаңгыс аай баазазынче киирери болур. Тываның ветеринарлыг албан черлериниң специалистери бүрүткелди халас кылыр. Мал эмчилеринге бүрүткедип турар азырал амытанының, бир эвес бар болза, ооң ветеринарлыг паспортун, калчаа аарыынга удур тарытканының дугайында демдеглелдерни, бодун шынзыткан документини ээзи көргүзер.
Дириг амытанга чаңгыс тускай дугаарны тыпсып, «Хорриот» дыңнадыглар баазазынче киирер. Ол дугаарлыг демдекти быжыглаан микрочипти дириг амытанның кежиниң адаанче салыр. Микрочиптиң бодунуң база ону салганының өртээн азырал амытанның ээзи төлээр. Дугаардан аңгыда, азырал амытанның дугайында медээни «Хорриот» баазазынче киирер. Аңаа дириг амытанның хевирин, эр-кызын, адын, уксаазын, өң-чүзүнүн, төрүттүнген хүнүн, тарылгаларын, доктаамал турар чериниң адрезин, чуруктарын киирер. Ол ышкаш ээзиниң дугайын- да – паспортунуң болгаш харылзажыр аргазының медээлерин киирер.
Тываның девискээринде азырал дириг амытаннарны бүрүткедириниң чурумунуң дугайында чазак доктаалын медээ четкилеринге, эрге-хоойлу медээлериниң албан ёзунуң интернет порталынга (www.pravo.gov.ru) база республиканың сайтызынга албан ёзузу-биле парлаан соонда, күш кирер.
2024 чылдың декабрьда күш кирген Административтиг чурум үрээшкиннериниң дугайында регионалдыг хоойлуже киирген эдилгелерге даянып, ыттарын бүрүткетпээни дээш харыысалга онаар арганы эрге-чагырга ажыглаар. Хамаатыларга 3–5 муң рубль болза, албан-дужаалдыг кижилерге 10-дан 15 муңга чедир, юридиктиг кижилерге 15-тен 25 муңга чедир торгаалдарны онаары көрдүнген.
Бистиң корр.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
“Шын” № 23 2025 чылдың июнь 19