Банан

Тропиктиг, изиг чуртка өскен экзотиктиг чимистиң кижиге ажык-дузазының дугайында билип алыры артык эвес.

Сагыш аараанда (депрессиядан) дыка дузалаар. Ында аас-кежик гормону серотонин ылгалып үнүп турар триптофан деп хөй бүдүмелдер бар. Ынчангаш бананны чиирге, кижиниң хөөнү экижиир.

Банан – чаш уругларга безин аллергия реакциязы тывылдырбас чаңгыс-ла чимис.

Сөөк-даяк быжыглаар. Ол сидик-биле үнмес, кижиниң организминден кальцийни үндүрбес, сөөктерни быжыглаар. Ылаңгыя кофеге ынактарга дыка дузалыг.

Бананның тургузуунда кирип турар ферментилер ижин-шөйүндүнүң микрофлоразын экижидер.

Тырыктаар кижилерге банан дыка дузалаар. Үргүлчү бананны чип турарга, ол берге байдалдан адырлып алыр арга бар.

Сарыы хайныр (изжога) кижилерге база бананны сүмелеп болур.

Ижин-шөйүндүзүнде оюлганнарлыг (язва) кижилер база ажыглап болур. Ижинниң ханаларын кислотадан камгалаар, ижинниң оюлганнарын база сорбуларын экиртиринге дузалаар.

Ижин аартып, куду олуртурга, бананны сүмелээр. Ол организмниң экижииринге эң-не дузалаар чимис.

Күш-культура, спортка хандыкшылдыг, хөй тренировкалаар кижилерге, ылаңгыя балдыр эъдиниң сиири тыртар улуска дыка ажыктыг. Чүге дизе бананның чымчак чемижинде дыка хөй калий бар.

Ыжыкка дузалаар. Бананны чиирге, ыжыы сиңип, чидер.

Банан — энергияның үндезини. Тренировка мурнунда банан чип алыр болза, белеткел кедилиг болур. Чигириниң деңнели белен өскевес база тренировканың төнчүзүнге чедир күш-шыдал четчир болур.

Чем хайылдырылгазы экижиир. Бананның тургузуунда пектиннер биле хелаттар ижин-шөйүндүден багай бүдүмелдерни болгаш токсиннерни үндүрүптер.

Херээжен улус ай демдээн көрүп турар үеде бананда бар ажыктыг бүдүмелдер аартырын база багай хөөнүн оожуктурар.

Тургузуунда хөй «железо» бар банан ханының базыышкыны чавыс, анемиялыг кижилерге езулуг дуза.

Чүрек аарыглары. Хөй калийлиг банан хан дамырларының байдалын экижидер, инфаркт база инсульт айыылын эвээжедир.

Бананның тургузуунда антиоксидант база аминокислоттар организмниң иммунитедин быжыглаар.

Бүүректерниң ажылдаарынга банан дыка дузалаар. Бүүректен элезин болгаш даштар үндүрер ажыктыг витаминнер болгаш микроэлементилер ында бар.

Иштиг херээженнер токсикозтаанда база орукка чораанда, куску келгенде ажыглап болур кайгамчык чүүл – банан.

Ыргак-сээк ызырган черге банан картының иштии талазын каш минута салыптарга, кижиири оожургаар.

Чайгы изиг үеде мага-боттуң температуразын чавызадыптар онзагай шынар бар.

Таакпы тыртарын каап, соксадып турар кижилерге хөй банан чиирин сүмелеп турар. Хөй витаминнер, калий, магний организмден никотинни үндүрүп, таакпылавазынга чаңчыктырар.

Угаан ажылын экижидер. Бананда хөй калий бар болгаш, кижиниң мээзиниң ажылынга дузалаар, ылаңгыя шылгалдаларга белеткел үезинде эргежок чугула.

Интернеттен алган.

"Шын" №60, 2023 чылдың август 12