Чоокта чаа Барыын-Хемчик кожуунга Ай-Демир Көшкен-оол оглу Сааяның Начын мөге деп бедик ат алганынга тураскааткан “Начынның найыры” деп төөгүлүг байырлал болган. Тыва чоннуң ынак оюннары: хүреш, чүгүрүк аъттар чарыжы, баг адарынга, херээжен улус аразынга хой көдүреринге республика чергелиг улуг мөөрейни өөрүшкү-маңнайлыг, бедик деңнелге эрттиргеннер.
Бо мөөрейни Башкы болгаш дагдыныкчының чылынга тураскаадып эрттирген. Ынчангаш маңаа Барыын-Хемчик кожууннуң хостуг хүрешке шыырак мөгелерин база Ай-Демир Сааяны өөреткен тренер башкызы, амгы үеде Олимпийжи курлавырлар спорт школазының директору Алим Ооржакты база кожуунга спорттуң янзы-бүрү хевирлерин сайзырадып, хөгжүдерин деткип чоруур кожуун чагырыкчызы Алексей Маркс-оолду демдеглээр апаар.
Кожууннуң чагырыкчы база тренер башкызы хүрешти ажыдып тура, Ай-Демир Саая Барыын-Хемчик кожуунга Александр Мижит-Доржунуң соонда 30 ажыг чылдар болгаш бедик атты чаалап эккелгенин демдеглээннер.
56 мөгениң хүрежинге шаңналдыг черлерни дараазында мөгелер алганнар: бирги чер – Арзылаң мөге Седен-Очур Кара-Сал (Сүт-Хөл), үжүүрүнде – Хартыга мөге Начын-Мерген Ооржак (Сүт-Хөл), 3-кү черлерде кожуун Начыны Күжүгет Шалбачы (Барыын-Хемчик), Начын мөге Кайгал-оол Ондар (Сүт-Хөл).
Тыва ча биле баг адарынга шаңналдыг черлерни дараазында адыгжылар алганнар: 1-ги чер – Александр Ооржак (Сүт-Хөл), 2-ги чер – Эрес Ооржак (Барыын-Хемчик), 3-кү чер – Чалым Кыргыс (Өвүр).
Чүгүрүк малдар чарыжын 4 хевирге Айдемир Сааяның чаңгыс чер чурттуглары, Бижиктиг-Хая чону деткикчилеп эрттиргеннер. Түңнелинде, шаңнал кирген малдарның ээлерин шаңнаан: 2 харга чедир чүгүрүк малдар аразынга 1-ги черни Эртине Сарыглар (Бижиктиг-Хая суур), 2-ги черни Аяс Ооржак (Шекпээр суур), 3-кү черни Ак-Сай Хомушку (Аксы-Барлык).
Чоруктуг малдар аразынга: 1-ги чер – Начын Монгуш (Сүт-Хөл кожуун), 2-ги чер – Ачыты Монгуш (Сүт-Хөл кожуун), 3-кү чер – Ай-Мерген Монгуш (Хөндергей).
Аныяк чүгүрүк малдар аразынга: 1-ги черни Сылдыс Хомушку (Аксы-Барлык), 2-ги черни Октябрь Тойну (Аксы-Барлык), 3-кү черни Самбуу Куулар (Теве-Хая) алган.
Улуг чүгүрүк малдар аразынга: 1-ги черни Эртине Кара-Сал (Сүт-Хөл), 2-ги черни Викентий Күжүгет (Аксы-Барлык), 3-кү черни Аян Ондар (Теве-Хая) алган.
Маргылдааларга шаңналдыг черлер алган спортчулар диплом, медаль, акша шаңналдарын деткикчилерниң холундан алганнар. Хой көдүрер маргылдаага Уран-кыс Куулар (Бижиктиг-Хая) 100 катап хойну көдүргеш, бирги черге төлептиг болган. Ийиги черни Ноябрина Херел-оол (Барлык) 50 катап көдүргеш, тус-тузунда хойларны шаңналга алганнар.
/ Алексей ЧАМБАЛ-ООЛ.
"Шын" №33 2023 чылдың май 6
![](https://sun9-31.userapi.com/impg/chUVYg1hj9Pr0-wF3BzBuEdy6H0LLi9xMhKf3w/Py3GIqeePMk.jpg?size=604x461&quality=95&sign=d0f6ecec4519b6990bcdb6f41187d5f6&c_uniq_tag=20VZh6lPrFz8usCIppxhJZ0DEHqkN1KkeZHtyl7JWvE&type=album)
![](https://sun9-70.userapi.com/impg/zN687GYBOuU8D1XuOhG_5IXhUvzU-emOM2IVHw/y7HoDO_63Ow.jpg?size=604x235&quality=95&sign=bf47f570568a7508ded71ac5fffcfca1&c_uniq_tag=29of0wl4BaZwoE9n41HPP_hsltTTKWeaPS9Vt6HIF1Q&type=album)