ТЫВАДА ӨРТ БАЙДАЛЫ
Баштайгы “медээчилер”
Апрель айның эге хүннеринде республиканың девискээринге агаар-бойдус чылыг эвес, ам-даа сооксумаар, чер өл-шык хевээр-даа болза, келир чайын өрт айыылының баштайгы “медээчилери” өрттер хып үнүп эгелээн. Республиканың өртке удур албанның дыңнадыглары ёзугаар алырга, өрттерниң хып үнген чылдагааны – кижилерниң от-биле оваарымча чогу, харын-даа мырыңай хову-шөлдерде эрткен чылгы кургаг оът-сигенни чамдык кижилерниң кара өжегерээн өрттедипкени.
Улуг-Хем кожууннуң Арыскан суурунуң чоогунда ховуга оът-сиген апрель 2-де өрттенгеш, улам өөскээш, суурдан ырак эвесте хөөрнүң девискээринче хып кирген. Ооң уржуунда элээн каш чевеглерниң херимнери өрттенип калган.
Апрель 4-түң хүнүнде Чаа-Хөл кожууннуң Кызыл-Даг сумузунуң девискээринде Эрен деп хову черге өрт хып үнген. Кожууннуң чагыргазының, өөредилге болгаш культура эргелелдериниң, “Хүнчүгеш” уруглар садының ажылдакчылары, Булуң-Терек суурнуң чурттакчылары, Чаа-Хөл суурда өрт кезээниң дайынчылары ол өрттү дүн-хүн дургузунда өжүргеш, өөскүп кывар арганы бербээннер.
Улуг-Хем кожууннуң төвү Шагаан-Арыгның мурнуу талазынга, хоорайдан ырак эвес ховуга, 11 га хире черге кургаг сиген өрттенип үнген. Ону Шагаан-Арыгда өрт кезээниң дайынчылары болгаш Улуг-Хем кожууннуң өртке удур улусчу дружинаның кежигүннери демнии-биле өжүрген.
Өрт айыылынга удур баш бурунгаар организастап чорудар ужурлуг хемчеглерни боттандырбааны дээш 2022 чылда баштайгы административтиг кеземчени база өртке удур албанның ажылдакчылары тус черниң эрге-чагыргазының харыысалгалыг ажылдакчызынга онааган. Ол дээрге Шагаан-Арыг хоорайның чагыргазының даргазы. Улуг-Хем кожууннуң төвү Шагаан-Арыг хоорайның девискээринге хамааржыр черлерде кургаг оът-сигенни аштаарын организаставааны дээш Россия Федерациязының Административтиг кодекизиниң 20-ги чүүлүнүң 1-ги кезээ ёзугаар харыысалгалыг албан-дужаалдыг ажылдакчыга хамаарыштыр административтиг чурум үрээшкининиң дугайында протоколду тургузуп, аңаа сагындырыгны кылган.
Өрттен айыыл чок чоруктуң негелдезин үрээни дээш Россия Федерациязының Административтиг кодекизиниң 20-ги чүүлү ёзугаар хамааты кижини 2–3 муң рубль, албан-дужаалдыг кижини 6–15 муң рубль акшага торгаап болур.
(Тываның Онза байдалдар яамызының медээлеринден).
Шаңгыр-оол СУВАН белеткээн.