РФ-тиң Чазаа Тывада өңнүг металл тывыжы болгаш болбаазырадылгазының инвестиция төлевилелдерин боттандырарынче 4 млрд рубльди шилчидер. РФ-тиң Чазааның Даргазы Михаил Мишустин ооң дугайында айтыышкынга атты сентябрь 17-де салганын Чазактың сайтызы дыңнаткан.
Ак-Сугнуң чес-порфир чыдынында даг-болбаазырадылга комбинадын ажылдадырынга чугула херек электри дамчыдар шугумну болгаш энергетика инфраструктуразының өске-даа объектилерин федералдыг акшаландырыышкын-биле хуу инвесторлар тудары көрдүнген.
РФ-тиң Чазааның Даргазы акша-хөреңгини аңгылаар дугайында шиитпирин дыңнадып тура, чиг эттиң стратегтиг хевирлери, ак-демирге, никельге, ческе, ховар болгаш өске-даа өңнүг металлдарга российжи экономиканың хереглелин хандырар талазы-биле чугаа чоруп турарын демдеглээн. «Даштыкының санкциялыг ыйыдыышкынының үезинде аңгы-аңгы секторларда технологтуг хамаарышпас чорукту быжыглаарынга, чурттуң бодунуң үлетпүрүнге олар канчаар-даа аажок улуг ужур-дузалыг. Бир дугаарында, авиатудуушкунунга, автоүлетпүрге, микроэлектроникага, атомнуг үлетпүрге, химиктиг индустрияга» — деп, Михаил Мишустин чугаалаан.
Федералдыг эрге-чагырганың шиитпиринге хамаарыштыр Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бодунуң блогунга бодалын илереткен. Электри энергиязының дамчыдылгазының немелде шугумун тударының дугайында республиканың Чазааның дилээн деткээни дээш премьерге четтиргенин илередип, ховар металлдарлыг чаа чыдыннарны шиңгээдиринге ооң ажыктыын демдеглээн. Ону электри хандырылгазының кол четкизинден ыракта, амдыгаа чедир генераторлар-биле хандырып турар кожууннарже шөйүп киирер ужурлуг.
Оон аңгыда, Тываже чаа электри шугумун шөйгеш, бөгүнде чырык энергиязының 30 МВт чедишпес күчүзүн шиитпирлептер. Улуг тывыш төлевилелдерин боттандырарындан аңгыда, чурттакчылыг черлерге хөгжүүр арганы бээр. Ылаңгыя, республиканың найысылалында, энергияның чедишпезинден бажыңнар тудуу оожум чоруп турарын чугаалаан.
2021 чылда бадылаан, Тываның девискээринде инвестиция болгаш социал объектилерниң энергия хандырылгазының комплекстиг планынга 220 кВ күчүлүг электроэнергия шугумунуң тудуун кииргенин сагындыраал. 312 километрге узун дурттуг чаа шугумну «Шушенская-опорная» подстанциядан Бии-Хем биле Тожу кожууннарның девискээрлерин таварты тудар.
Электроэнергия шугуму-биле республикага 240 МВт электроэнергияны немей дамчыдар. Ак-Сугнуң, Кызыл-Таштыгның база Кара-Белдирниң даг-болбаазырадылга комбинаттарының, ол ышкаш Тожу кожуун биле Кызыл хоорайның электроэнергия-биле хандырылгазы экижиир.
А. МОНГУШ.
“Шын” №73 2024 чылдың сентябрь 25
