Бок үндүр сөөрткени биле электри энергиязының өртээн төлээриниң чаңгыс аай системазы ажылдап эгелээн. Регионнуң чурттакчы чону чаа чүүлге хамаарыштыр айтырыг көдүрүп эгелээн. Ынчангаш айтырыг-харыыны уламчылаар-дыр бис.
– Бир эвес хууда сайгарлыкчыларга төлээш, богун үндүр сөөртүрүп турар болза, бир болза хериминиң иштинге оңгар каскаш, хөөп турар, бир болза өрттедип турар дээн ышкаш таварылгаларда бок үндүрер дээш төлевир төлевейн барып болур мен бе?
– Чок, ынчаар болдунмас. Кадыг коммуналдыг бокту чүгле контейнерлерже, бункерлерже октап болур. Бок сөөртүп турар транспорттуг хамаатыларның ачы-дузазын ажыглаары хоойлунуң негелделеринге дүүшпес. Тыва Республиканың Арга-арыг болгаш бойдус ажыл-агый яамызы чүгле «Транспорт болгаш төлевилел» күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгезинге эргени берген. Ынчангаш чүгле регионалдыг оператор бок-биле ажылдаар эргелиг. Оон өске кымның-даа бок сөөртүр эргези чок. Кадыг коммуналдыг бокту бодунуң күзели-биле октаар эрге кымда-даа чок. Бокту хоойлу езугаар октаар ужурлуг. Хоойлуну сагывайн, кайы хамаанчок бок октап, чурум үрээн таварылгада административтиг торгаалды онаап болур.
– Бок үндүр сөөртүр дугайында керээни кайыын алырыл?
– «Транспорт албаны болгаш төлевилел» КУБ-туң сайтызындан көрүп болур.
– «ТСП» Күрүне албан чери-биле дугуржулгалыг мен. «Россети Сибирь Тываэнерго» ААН-биле кадыг коммуналдыг бок сөөртүр дугайында керээ чарбаан мен. Канчаар болза эки ирги? Бок дээш 2 катап төлээр апаар бис бе?
– Ындыг таварылгада регионалдыг операторнуң хандырылгазының чуруму болгаш төлевирлер санаарының чуруму өскерли бээр. Ооң мурнунда хереглекчиниң чагыын езугаар богун үндүр сөөртүп турган. Ам бок сөөртүрер дээш баш удур чагыг киирбес. Төлевирни «Россети Сибирь Тываэнерго» компаниязы хүлээп ап турар. Регионалдыг операторга аңгы төлээн ажыы чок.
– Бир эвес квитанция бербээн болза, чүнү канчаарыл?
– Саазын квитанция алыр дизе, «Россети Сибирь Тываэнерго» компаниязының кайы-даа офизинге баргаш, ап алыр. Бир эвес электроннуг хевирге алыр дугайында билдириишкин киирген болзуңарза, компанияның хууда кабинединче киргеш, электроннуг квитанцияны ап болур силер.
– Бир эвес чурттакчыларның санын квитанцияда шын эвес айыткан болза, чүнү канчаарыл?
– «Россети Сибирь Тываэнерго» компанияның офизи-биле харылзажыр, чурттакчыларның санының дугайында чаа медээни электроннуг почта таварыштыр азы хууда кабинет таварыштыр чорудар. Муниципалдыг ачы-дузаның төлевирин катап санаар дугайында билдириишкинге дараазында документилерни кожар: чурттаар оран-сава ээлериниң паспорттарының азы өске-даа шынзылга документилериниң хоолгалары; өнчү-хөреңгиниң чаңгыс аай күрүне реестринден (электроннуг таңмалыг) бижии дээш бажыңга хамааржыр документилерниң хоолгалары, бүрүткеттинген кижилерниң херечилели (ону «Госуслуги» таварыштыр, МФЦ-ден азы паспорт албанындан ап болур).
– Катап санаашкынны кандыг таварылгада негеп болурул?
– Коммуналдыг ачы-дуза төлевирин катап санаар дугайында билдириишкин киирери дараазында таварылгаларда көрдүнген: бажыңда чурттап турар кижилерниң саны шын эвесте, хереглекчи 5 долу календарь хүнүнден хөй үе дургузунда түр үеде бажыңга чурттаваанда. Кайы-даа таварылгада бадыткал документилерин кожар ужурлуг.
– Чыглы берген бок өрези дээш электри энергиязын өжүрер бе?
– Чок. Бок өрези дээш электри өжүрүп болбас. Чүгле электри энергиязы дээш өрелиг болза, ол арганы ажыглап болур.
– Бок үндүр сөөрттүргени дээш төлевирде чиигелделер көрдүнген бе? Бир эвес бар болза, херек документилерни каяа дужаар ирги?
– Дайынчы хоочуннар, күш-ажылдың хоочуннары, инвалидтер, реабилитация эрткен кижилер дээн ышкаш хамаатылар чиигелдени ап болур. Коммуналдыг ачы-дуза төлевириниң чартыын азы бүрүнү-биле дедир эгидип бээр. Аңаа хамаарышкан айтырыгларны социал камгалал албан черлеринден айтырып алыры чугула. «Госуслуги» бир болза, хөй ажыл-чорудулгалыг төп таварыштыр азы социал камгалал албан черлеринге херек документилерни чыггаш дужаар.
– Бок төгер бункер ырак черде турар болза канчаар?
– Коммуналдыг бок төгер черлерни тус чер чагыргазы харыылаар. Бункерлерни, контейнерлерни салыры оларның хүлээлгези. Бир эвес тускай дериг-херексели чок болза, бок урар улуг хаптарга чыырын база олар организастаар ужурлуг. Тус черлерниң организациязы ол бүгүнү харыылап, организастап алгаш регионалдыг оператор-биле харылзашкаш, кайы-бир хүнде бок үндүр сөөртүр дугайында дугурушкаш, тускай графикти тургузуп болур.
– Регионалдыг операторнуң бок сөөртүр графигин кайыын көрүп ап болурул?
– Кадыг коммуналдыг бок үндүр сөөртүр графикти регионалдыг операторнуң сайтызында салган. https://tsp17.ru/contacts
– Бок үндүр сөөрттүрерде азы регионалдыг оператор келбейн барганда, каяа баарыл?
– Регионалдыг оператор эргиде дег ажылдап турар.
5-39-10 дугаарже долгааш, айтырып болур.
Бир болза «ТСП» КУБ-туң офизинге чеде бээр азы регионалдыг операторнуң сайтызынче киргеш, (https://tsp17.ru/contacts) чагаадан бижиптер.
А. ОНДАР белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
«Шын» №11 2025 чылдың март 27