ТЫВАДА ТУСКАЙ ШЕРИГ ОПЕРАЦИЯЗЫНЫҢ АЙТЫРЫГЛАРЫНЫҢ ТАЛАЗЫ-БИЛЕ ЧӨВҮЛЕЛ ТУРГУСТУНГАН.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың шериг албанныглары-биле дүүн ужурашкаш, Президент Владимир Путинниң инициативазынга даянгаш, тускай шериг операциязының киржикчилеринге «Маадырларның үези» чаа өөредилге программазын эгелээрин сайгарып чугаалашкан.
Тускай шериг операциязының айтырыгларының талазы-биле чөвүлелди тургузар дугайында чарлаан ужуражылгага дайынчы хөделиишкиннер хоочуннары, республика яамылары биле ведомстволарның, муниципалдыг районнарның, республика чурттакчыларының албан эрттирип турары шериг кезектериниң төлээлери киришкен.
Ол ышкаш 55115, 21005, 1010, 21005, 30926, 71436, 10103, 30926, 71436, 71436, 21634, 3539 дугаар шериг кезектериниң хууда составының төлээлери, хоочуннар база амгы шериг албанныглары база аңаа олурушкан. Оларның чамдыызы кыска шөлээзинде келген болза, өскелери – балыглангаш, эмнеткеш, албанындан хосталган оолдар. Ол ышкаш Чечняга, Сирияга дайынчы хөделиишкиннерге киришкен хоочуннар база бар.
Владислав Ховалыг Президент Владимир Путинниң шериг хөделиишкиннериниң хоочуннарынга тускай өөредилге программазын ажылдадып эгелээриниң дугайында шиитпирин сагындырган, «…Россияга бараан болган кижилер – езулуг элита ол-дур. Күш-ажылчылар, дайынчылар. Россияга боттарының бердингенин ажыл-херээ-биле бадыткаан. Шак ындыглар кажан-даа аткаарлавас, бүзүрелди ышкындырбас база дүжүп бербес. Өөредилге системазында, хөй-ниити каттыжыышкыннарында, күрүне компанияларында, бизнесте башкарыкчы туруштарже үнүп, регионнарны, бүдүрүлгелерни, ада-чурт төлевилелдерин олар удуртурлар».
Март 1-ден аңаа киржир билдириишкиннерни хүлээп эгелээн программаның сорулгазы – күрүне болгаш муниципалдыг эрге-чагырга органнарынга, ол ышкаш күрүне компанияларынга ажылдаар кылдыр ТШО киржикчилериниң аразындан бедик мергежилдиг, ханы билиглиг удуртукчуларны белеткээр. Программа удуртуп-башкарылганың амгы арга-хевирлеринге база технологияларынга, командалыг ажылдаарынга, тускай шериг операциязының киржикчилериниң хууда өзүп-сайзыраарынга өөредир.
– Хөй-ниити ажылының, хамааты ниитилелди хевирлээриниң, өзүп олурар салгалдың патриотчу кижизидилгезиниң мурнунга силерден өскеде кымнар турар боор. Силерниң ат-алдарыңар болгаш арга-дуржулгаңар – республиканың болгаш чурттуң чаагай чоруу дээш ниитилел-политиктиг ажылга быжыг үндезин апаар – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
Республика Баштыңы чидиг айтырыгларны шиитпирлээринге дайынчы хөделиишкиннер хоочуннарының, эрге-чагырга органнарының болгаш хөй-ниити организацияларының аразында удур-дедир ажылдажылгазының дээштиг системазын тургузарын киржикчилерге саналдаан. Ол ужуражылганың киржикчилеринге боттарының саналдарын, бодалдарын, үнелелдерин чугаалап, шупту төлевилелдер база угланыышкыннар талазы-биле кады ажылдажылганың хевирлерин сайгарып чугаалажырын саналдаан.
Дайынчы даалгаларны шынарлыг күүседиринге солдаттың дайынчы хей-аъды, ооң сагыш-сеткилиниң байдалы салдарлыг деп, сөс алган дайынчыларның көвей кезии демдеглээн. Бир эвес төрээн болгаш чоок кижилеринден, чаңгыс чер чурттугларындан, төрээн чериниң Чазаандан деткиишкин барын дайынчы билип турар болза, хей-аъды бедиир. Дээди кол командылакчының талазындан деткимче дыка улуг ужур-уткалыг.
– Дээди кол командылакчыга деткимчези, бүзүрели дээш четтиргенивис илереттивис. Биске доктаамал көргүзүп чоруур гуманитарлыг болгаш өске-даа ачы-дузалары дээш Тываның Чазаанга четтирдивис. Кыска шөлээде келдим. Элээн каш айтырыгларны шиитпирлежип бээрин дайынчы эштерим дилээн турган. Тимур Борисовичиниң киржилгези-биле шупту айтырыглар шиитпирлеттингенинге өөрүп четтирдим. Чурттуң болгаш бистиң республиканың хөгжүлде сайзыралы дээш үлүг-хуувусту киириштирип, ам-даа кады ажылдаар бис– деп, 2-ги мото-адыгжы батальоннуң халдаашкын ротазының командириниң оралакчызы чугаалаан.
– Өөредилге программа- зы – тускай шериг операциязының киржикчилеринге дыка улуг деткимче. Бистиң аравыста бюджет, күрүне организацияларынга ажылдап, хөй-ниити каттыжыышкыннарынга бактаап турган кижилер бар. Өөредилге амыдыралчы болгаш алган дайынчы арга-дуржулгазын оон-даа ыңай ажыглаарынга дузалаар. Чүгле харыысалгалыг өөренир херек – деп, 55115 шериг кезээниң дайынчызы чугаалаан.
Кадрлар программазының 1-ги агымынга киржир хоочуннарның база шериг албанныгларның даңзызын тургузар ажыл республикада эгелээнин, Чазак Даргазының оралакчызы Айдың Чюдюк дыңнаткан. ТШО айтырыгларының талазы-биле чаа тургустунган чөвүлел айтырыгны хайгаараар.
Президентиниң демдеглээни болза, албан-дужаалы болгаш эргелеринден хамаарылга чокка, дээди эртемниг база удуртукчу арга-дуржулгалыг шериг албанныглар база хоочуннар программага киржир. Ынчангаш дээди эртемниг, хамааты мергежилдиг ТШО киржикчилеринге болгаш хоочуннарынга ол айтырыг чугула. Чаа тургустунган чөвүлел органы ол айтырыгны база холга алыр.
А. МОНГУШ.
Чурукту интернет четкизинден алган.
«ШЫН» №18 2024 чылдың март 9
