Апрель 16-да Кызылга I республика чергелиг хөй жанрлыг “Чаңчылдар. Салым-чаяан. Чедиишкин” фестиваль болуп эрткен. Фестивальдың гала-концертин Россияның алдарлыг коллективтери ажыткан.
Россияның Улусчу чогаадылга бажыңының 110 чылынга тураскааткан «ТалантыФест» фестиваль улусчу чогаадылганың ёзулуг өңгүр, чараш, байырлалы болуп, чаңгыс сценага “РФ-тиң улусчу чогаадылганың алдарлыг коллективи” аттың эдилекчилерин, Тываның тергиин коллективтерин чыып, көрүкчүлерни өөрткен. Олар кымнарыл дээрге:
- Кызылдың Чалыы көрүкчүлер театры.1964 чылда тургустунган орус, хөй янзы тыва дылдарда шиилер-биле байлак репертуарлыг театр 2020 чылда “РФ-тиң улусчу чогаадылганың алдарлыг коллективи” бедик атка төлептиг болган.
- Чадаананың улусчу шии театры. 50 чыл дургузунда ажылын уламчылап келген театрның хөй шаңнал-макталдарының аразында кол чоргааралы — “РФ-тиң улусчу чогаадылганың алдарлыг коллективи” бедик атты алганы болуп турар. Коллективтиң удуртукчу- зу — Менги Чайковскийович Ооржак.
- “Улуг-Хем” ыры болгаш сам ансамбли. 1986 чылда тургустунган коллектив кезек үеде ажылын соксадыпкан турда, 2005 чылда катап база тургускан. 2023 чылда “РФ-тиң улусчу чогаадылганың алдарлыг коллективи” атка төлептиг болган. Удуртук- чузу — Буян Юрьевич Хертек.
- “Эзир-Уя” улусчу аас чогаал ансамбли.2015 чылда тургустунган коллектив идепкейлиг гастрольдарже үнүп, хөй мөөрейлерде киржип, багай эвес үнелелдерни ап, эвээш эвес шаңнал-макталды алгылаан. 2023 чылда “РФ-тиң улусчу чогаадылганың алдарлыг коллективи” атка төлептиг болган. Удуртукчузу — Аян Эртинеевич Кыргыс.
Түңнел концерт үезинде ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, Улусчу чогаадылга төвүнүң директору Елена Ондар чыылганнарга байыр чедиргеш, улусчу чогаадылганы хөгжүдеринге хөй чылдар дургузунда үлүг-хуузун киирип ажылдап чоруур методистерни демдеглеп, шылгараңгай коллективтерниң удуртукчуларынга өөрүп четтириишкин бижиктерин тывыскан.
Дараазында хүнде ол-ла фестивальдың иштинде “Стартинейджер”деп мөөрей база эрткен. Аңаа шупту 13 муниципалитеттен 43 коллектив киришкен.
Түңнелинде, 11 коллектив “ТалантФест” фестивальдың “Стартинейджер” мөөрейиниң лауреаттары болган: “Eclat» танцы коллективи (Таңды, Бай-Хаак), удуртукчузу — Ольга Манзырыкчы; «Хамнаарак» танцы коллективи (Чөөн-Хемчик, Бажың-Алаак), удуртукчузу — Алла Монгуш; «Угулза» танцы коллективи (Чаа-Хөл, Ак-Туруг), удуртукчузу – Римма Ховалыг; “Салгал” танцы коллективи (Кызыл кожуун, Сукпак), хореографтар – Хүреш Донгак, Алдын-Сай Доржу; “Хербис» танцы коллективи (Кызыл кожуун, Каа-Хем суур), удуртукчузу — Сайзана Донгак; «Ассорти» танцы коллективи (Чөөн-Хемчик, Теве-Хая) удуртукчу- зу — Лилия Куулар; «Арт-дэнс» танцы бөлүү (Чеди-Хөл, Хову-Аксы), удуртук- чузу — Валерия Алдын-оол; «Меңги-Чечээ» танцы бөлүү (Мөңгүн-Тайга, Мугур-Аксы), удуртукчузу — Сайлык Намы; «Салгал» танцы бөлүү (Кызыл хоорай), удуртук- чузу — Чаяна Дилгижек; «НОДО», Арт-центр «Найысылал» (Кызыл хоорай), удуртукчузу — Хорагай Бичижик; «Шолбан Ак» танцы коллективи (Барыын-Хемчик, Кызыл-Мажалык), удуртукчузу — Аян Манчын-оол.
Лауреат коллективтерге дипломнар болгаш акша шаңналдарлыг сертификаттарны тывыскан. Организакчылар бо чараш уран чүүлдүң байырлалының идепкейлиг киржикчилеринге моон-даа соңгаар чедиишкиннерни күзеп, өөрүп четтиргенин илереткеш, дараазында мөөрейге база катап ужурашкыже байырлашкан.
Карина МОНГУШ.
ТР-ниң Культура яамызының медээзи болгаш чуруктары.
"Шын" №15 2025 чылдың апрель 24







