ТР-ниң орук-транспорт яамызының парлалга албанының медеглээни-биле алырга, «Айыыл чок оруктар» национал төлевилелдиң деткимчезин алган «Восток» болгаш «Орук, тудуг, транспорт», «Суугу», Тес-Хем кожууннуң «Сая», Таңды кожууннуң «ДСУ-2», Мөңгүн-Тайганың «Дорстройпроект» деп КХН-нерде орук-транспорт техникумунуң 100 ажыг сургуулу чайгы практиказын эртип эгелээн.
Техникумнуң сургуулдары өөредилге программазынга чугула херек практиканы база эрткеш, чайгы дыштанылга үезинде акша база ажылдап алыр аргалыг. Чайладыр ажылдап чайлаар сургуулдарга долу шалыңны төлээр дээрзин ук организацияларның удуртукчулары чугаалады.
Бүдүрүлге чери билиг-мергежилдиг аныяк специалистерни ажылга киирип, боттарыныӊ одуруун чаа кадрлар-биле четчелээр аргалыг болган. Чүге дизе бүдүрүлге практиказын эки эрткениниӊ соонда, доозукчуну ажылче дораан хүлээп алыр байдалдар тургулаар.
Шиӊгээдип алган билиглерин практика кырынга көргүзери дээрге келир үеде орук адырынга ажылдаар квалификациялыг специалистерни белеткээриниӊ чугула чадазы болуп турар. Бүдүрүлгениӊ иштики ажылдарыныӊ онзагайын караа-биле көрүп, техникумга теория кырында шиӊгээдип алган билиглерин практикага ажыглап, билиин быжыглаар, ажылды кылып чаӊчыгар.
Владимир Иванов, «Восток» КХН-ниң механиги:
– Чайгы үеде практикалаары-биле сургуулдар организациявыска кээп турар. Ажыы-биле чугаалаарга, олар «улуг» чуртталгаже баштайгы базымнарын кылып эгелээни ол. Корум-чурумга өөренип, шактан шакче ажылдап чаңчыгары сургуулдарга чаа чүүл. Эки чүвези – практикадан аңгыда, шалың база алырлар. Озалдаар-озалдавазын, чогуур үе-шаанда кээп турарын, кылган ажылынга харыысалгазын дээш бүгү талазындан өөредир-дир бис ийин. Бир эвес назы четкен, 18 хардан өрү назылыг сургуул болза, каш шакка чедир ажылдаарын боду билир. 17.00 шакка чедир ажылдааш чана берип болур, хөй акша ажылдап алыр күзели бар болза, кежээ 20.00 шакка чедир ажылдап база болур. Организацияның шупту ажылчыннары-биле деңге ажылдап, 20.00 шакка чедип турар сургуул, бүдүн шалыңны алыр. А назы четпээннер орайтавас. Дүүн келген 9 сургуулдуң чаңгызы назы четкен, 19 харлыг болду, а артканнары 16–17 харлыг оолдар. Мында колдуунда-ла бордюр дээн ышкаш орук кылырынга ажыглаар материалдарны кылып турар бис.
Чамдыызы ийи неделя дургузунда, а бир чамдыызы чайны өттүр ажылдаар деп планнап турар.
Ай-Чүрек Иргит, сургуул:
– Тываның орук-транспорт техникумунуң сургуулу мен. Дөрт дугаар курсту доостум. Механик кылдыр өөренип турарым 3 дугаар курсту дооскаш, эрткен чылын база маңаа практикалап турдум. Маңаа ажылдаарга солун-дур. Шалың база бар. Хоорай чурттуг мен. 9-ку классты дооскаш, техникумче кирип алган мен. Авам, ачам бо техникумга өөренирин сүмелээн. Техникумну дооскаш, дээди өөредилге черинче кирер деп планныг мен.
Ай-Чүректиң бо хүннерде кады ажылдап турар эжи Алаш Доржуй. Алаш база Кызыл хоорайга 9-ку классты дооскаш, техникумче кирип алган. Алаш биле Ай-Чүрек кады чайгы практиказын эрттирип турар.
«Коллективке практика эртип турар сургуулдар кээрге, ажылдакчыларга харыысалга болбайн канчаар. Ынчалза-даа олар хүлээнген ажылын четтигип турар улус»– деп, «ДСТ» КХН-ниң битум баазазының килдис эргелекчизи Сергей Пильганчук чугаалады.
«Эң-не берге чүүл – агаар-бойдус эки эвес хүннерде техниктиг негелделерни күүсетпишаан, линияга ажылдаары» – деп, Кызылдың транспорт техникумунуң дөрткү курсчузу Антон Хорошилов чугаалады.
2023 чылда «Айыыл чок оруктар» национал төлевилелдиң деткимчези-биле регионнуң 32 объектизин азы 67,57 километр орукту айыткан хуусааның бетинде кылгаш, дужааган дээрзин сагындыраал.
Техникумнуң сургуулдары өөредилге программазының практиказын эртпишаан, акша-көпеек база ажылдап алыр аргалыг. Кызымак кижи чаңгыс ок-биле ийи кодан адып алыр-дыр.
Айдың ОНДАР.
Авторнуң тырттырган чуруу.
«Шын» №42 2024 чылдың июнь 8
