Үнүп кээр Чаа Чылда аъш-чемниң рецептилери, тайылбырлары
Үнүп кээр чылдың ам бо келир Ээзин чаагай аъш-чем-биле Чаа Чылда сергедип, өөртүр тодаргай чаңчыл тургустуна берген. Ынчангаш өг-бүлениң арга-дуржулгалыг кыс хиндиктиглери бо үеден эгелеп 2021 чылда стол кырынга кандыг аъш-чем турар ужурлугул деп чүүлдү айтып турар медээлерни чыып эгелей бергеннер. Бо айтырыгга хамаарыштыр бүгү чүвени сайгарып, билип аар дээш, келир чылдың Ээрени-биле бичии таныжып, ооң кандыг чемнерге ынаан билип алыылыңар.
ИНЕК ЧЫЛЫНЫҢ ынак чемнери
2021 чылда ук чылдың ээзи Ак Демир Инек боор-дур. Бо чер олуттуг чыл-дыр, ынчангаш анаа бөдүүн чем ооң сеткилинге кирер. Ынчангаш бо амытанны өөртүп, сергедирде өг-бүлеге ногаалардан кылган хөй чемнер турар болза эки. Оон аңгыда, чылдың Ээзи тараа-сула аймаанга ынак. Ынчангаш стол кырынга янзы-бүрү кашалар база тараа аймаа турар, чижээлээрге, кырлыг-кара холаан хандан кылган колбаса азы иштинде яблоктар суп каан кас дээн ышкаш чемнер турарга база эки. Ол ышкаш гарнир кылдыр: ногаалыг рагу, духовкага быжырган картошка болгаш өске-даа ногаалар кирип турар болза эки.
Өске чемнер аймаанга хамаарыштыр алыр болза, бо кончуг ажыл-ишчи, ажылдаарынга ынак амытан кандыг-даа аъш-чем аймаандан кылган тодунгур болгаш ажыктыг чемнерден ойталап шыдавас. Ол чемнерге канчаар-даа болза белеткеп каан эът аймаа боор. Бо амытанга балык база тааржыр, хем балыы бе азы далай балыы бе, оозу хамаанчок. Ол балыкты база белеткээни кандыг-даа бооп болур, хайындырарындан эгелээш, грильге быжырганынга чедир.
Куъш болгаш аң эъдинден кылган чемнер база Инек чылга дыка тааржыр. Оларны хайындырып, бустап, хаарып, ыштап база ажык отка шиштеп болур.
Инек чылынга сүт аймаандан кылган чемнер база тааржыр, ылаңгыя ажыдып-хөөдүп каан сүттен кылган чемнер. Ынчангаш өг-бүлеге чаа чылдың столунуң кырынга янзы-бүрү быштактарны дидими-биле салып болур, мырыңай шуут бичии кылдыр оонактай кескилеп каан бүдүн быштакты салыр болза дыка эки болур.
Ээрен дыка ажылдаар боор, ынчангаш аңаа тодунгур болгаш бөдүүн чем херек боор. 2021 чылда янзы-бүрү чемнерден кылган аъш-чем аймаа шуут шыгырт кылдыр сыңышпас боор ужурлуг. Ол болза янзы-бүрү закускалар, изиг чемнер, аңгы-аңгы салаттар, быжырган чемнер, чигирзиг чем болгаш чаа ногаалар бооп болур.
Инек чылын ыштаан эъттерниң янзы-бүрү хээндектери база хомудатпас боор. Камгалакчы Инек чылы бойдуска чорааш тараа-сула аймаанга ынак болганда, чаа чылдың столунуң кырынга хлебтиң бүгү хевирлери, хуужуурлар, расстегайлар болгаш пирогтар турар ужурлуг.
Чаа чылдың столунуң кырын фруктулар болгаш ногаалар эриин ажып турар кылдыр каастаар ужурлуг. Олар чаа дүжүттен алдынган боор, оларны быжырып каан, кургаткан база дузаан бооп болур. Чугаавыс кыйырааш капуста болгаш огурецтер дугайында база чоруп турар.
Эъттен кылган изиг чемнерге ажыглаар анаа бөдүүн болгаш амданныг чемнер
Үстүнде демдеглээнивис дег, Инек ёзу-чаңчылдарга ынак, ынчангаш Чаа 2021 Чылды уткуп тура, кижи бодунуң ынак болгаш каш катап хынап каапканы чемнерни белеткеп алырга эки боор. Ынчан оларны белеткээри белен болгаш дүрген боор. Өг-бүлениң херээжен ээзи аажок нарын чемнерни янзы-бүрү ингредиентилер-биле катай белеткээн ажыы чок.
Чаа Чылдың солянказы
Ынаар кирип турар ингредиентилери: дагаа эъди – 300 г.; картошка – 3 кезек; сосискалар – 3 кезек; морковь – 1 кезек; дузаан огурец – 1 кезек; оливкилер – 15 кезек; томаттыг паста; ногаалар; амданының аайы-биле дус болгаш перец.
Белеткээри: Аштап, арыглаан соонда, ногааларны дөрбелчин кылдыр доорап кааптар. Сосискаларны болгаш дагаа эъдин бичии кезектерге чара кезип кааптар. Огурецтерни база шак-ла ынчаар доораар. Шупту ингредиентилерни сакпынче каапкаш, изиг суг кудуптар, томаттыг пастаны немээр, дус болгаш специяларны каггаш, духовкаже 35 минута иштинде белен боор кылдыр суп каар. Чемни салыр бетинде ногаалар-биле каастап каар. Чемни белеткеп турар үезинде пассировка кылбас азы чамдык продуктуларны кол чемже каар бетинде үске тускай хаарарын ажыглавас. Ынчанмаска чем кадыкшылга элээн эки салдарлыг, ажыктыг боор.
Ч.Монгуш белеткээн.