НОМ САҢЫНДА
Ындыг-даа болза оларның чогаалдары мөңгеде артар. Кожуун, суму аайынче чечен чогаал каттыжыышкыннарының ажылының чоруп турары өөрүнчүг. Оларның бирээзинге Чаа-Хөл кожууннуң төп ном саңында ажылдап турар “Чаа-Хөлдүң үнү” чечен чогаал каттыжыышкыны 2016 чылдың январь 28-те ажылын эгелээн.
Бөлгүмнүң кежигүннери “Чидиг сөстүң үнү-биле бурунгаар” деп кыйгырыг-биле ажылдап, бодалдарын ыры, шүлүк, чогаал кылдыр бижип чоруурлар. Ында ниитизи-биле 15 кижи бүрүткеттинген. Оларның аразында улуг-биче шүлүкчүлер, чогаалчылар, журналистикага сундулуг салым-чаяанныглар дээш кымны чок дээр.
Хоочун чогаалчы, бижикчи Дегут Демчик, чогаалчы, башкы Нина Эртине олар соонда чоруп олурар аныяк чогаалчыларны деткип, чогаал бижиир аргаларны айтып берип, боттарының арга-дуржулгазы-биле үлежип чоруурлар. Оларның соондан сайзырап чоруп олурар шүлүкчү, бот-тывынгыр композитор, диш эмчизи Юрий Туң-оолду Чаа-Хөлде билбес кижи чок. Удавас ооң 3 дугаар ному чырыкче үнер. Номнуң таныштырылгазын кажан, канчаар байырлыг байдалга эрттирерин чечен чогаал каттыжыышкынының кежигүннери сүмележип, белеткел ажылдарын демниг чорудуп турар.
Чада аайынче көрүп бадып олурарга, Тимур Кадын-Нава, Демир-Хая Араптан олар шүлүкчү, чогаалчы чаңгыс чер чурттугларының арга-сүмезин шиңгээдип ап, Чогаалчылар эвилелинче кирип, боттарының төөгүлүг оруун, шүлүктерин чонунга бараалгатпышаан, чуруп чоруп олурар. Оларның бижээн шүлүктери-биле школа назылыглар, аныяк-өскен таныжып, янзы-бүрү мөөрейлерге киржип, шээжи-биле өөренип чоруурун Чаа-Хөл кожууннуң төп ном саңының эргелекчизи Динара Доржу улуг чоргаарал-биле чугаалаан.
Тимур Кадын-Нава “Чаа-Хөлдүң үнү” чечен чогаал каттыжыышкынындан чалгынналып үнгеш, амгы үеде Чогаалчылар эвилелинде өөредиглиг кичээлдерни-даа эрттирип чоруур апарган дээрзин Динара Доржу демдеглээн.
Оон аңгыда, бөлгүмде янзы-бүрү адырда ажылдап чоруур хоочуннар, чаа эгелеп чоруур аныяк шүлүкчүлер дээш кымны чок дээр. Олар чонунга шүлүктерин, чогаалдарын, сактыышкыннарын төөгүге арттырары-биле тура дүшпейн чүткүдүп олурарлар.
“Боттарывыстың бижээн шүлүктеривисти, чогаалдарывысты ай санында чыып, хуудус кылдыр доктаамал үндүрүп турар бис. Ооң адын каттыжыышкынның ады-биле “Чаа-Хөлдүң үнү” деп ададывыс. Хуудустуң дузазы-биле республика болгаш Россия чергелиг мөөрейлерге ырактан доктаамал киржип, чаңгыс эвес удаа шаңналдыг черлерни ээлеп чоруур бис” – деп, чечен чогаал каттыжыышкынын удуртуп турар Динара Доржу чугаалаан.
Чаа-хөлчүлерниң үндүрүп турар хуудузунуң сорулгазы аныяк салгалдарга боттарының шүлүктерин арттырып, каттыжыышкынның кежигүннериниң хей-аъдын бедидип, сорук киирери болур.
Кижи бүрүзүнүң бижээн шүлүктерин сайгарып, эдип-чазааш, школага, хөй чон чыылган черлерге таныштырып, интернет четкизин таварыштыр чырыдып, чоннуң үнелелин ап чоруур дээрзин бөлгүмнүң удуртукчузу чугаалаан. Ол ышкаш аныяк шүлүкчүлер байырлалдар, мөөрейлер үезинде херек таныштырылгаларны, байыр чедириишкиннерин чагыг ёзугаар бижип берип турарлар.
“Чаа-Хөлдүң үнү” чаңгыланып-ла турар болза, ук кожуунга чогаалчылар үзүлбес, шыырак шүлүкчүлер оон черле үнер дээрзинге идегелин бөлгүмнүң удуртукчузу илереткен.
/ Арынны Чыжыргана СААЯ белеткээн.
Начын АҢГЫР-ООЛДУҢ тырттырган чуруктары.
"Шын" №31 2023 чылдың апрель 29
