Самагалдайның дугаары ийи ниити билиг ортумак школазы 2022 – 2023 өөредилге чылының баштайгы хүнү сентябрь 1-де каас-чараш өңнерлиг каасталгалар-биле шиметтинипкен. Өөреникчи оолдар, уруглар, башкылар, ада-иелер национал тыва хептерин кеткилепкен, оларның холдарында көк, ак-көк, кызыл, ногаан дээш өске-даа чүзүн-бүрүн өңнүг чечектер, агаар бөмбүктери айыраңнаан. Школа, өөреникчи чылдар дугайында ырлар болгаш хөглүг аялгалар куттулуп, агаарга чаңгыланып, күскү аяс дээрже ужугуп турган.
2022 чылдың сентябрь бирниң хүнү бо школага бир янзы онзагай. Чүге дээрге мугур дөртен чыл соңгаар, 1982 – 1983 өөредилге чылында, Самагалдайның 2 дугаар школазының тудуу дооступ, эжиктери ажыттынган. Бо хүннү школаның төрүттүнген хүнү деп болур. Юбилейлиг чылда бүрүнү-биле септеттинген, чаарттынган, чырык, чылыг, делгем апарган школа өөреникчи оолдар, уругларны, башкыларны, улам-на байырымныы-биле чалап турган.
Чаарттынган школаның байырлыг ажыдыышкынынга Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг киришкен.
“Эргим оолдар, уруглар, хүндүлүг башкылар, ада- иелер, Билиглер хүнү база чаа өөредилге чылының эгелээни-биле силерге байыр чедирип тур мен. Билиглер хүнү – онзагай байырлал. Бо чылын республиканың 6 муң бичии оолдар, уруглары бир-ле дугаар парта артынга олурарлар. Оларның амыдыралының солун кезээ эгелээн. Хүндүлүг башкылар, шилип алган мергежилиңерге ханы бердингениңер дээш, ажы-төлге ынакшылыңар база кызымак ажылыңар дээш силерге өөрүп четтиргенивисти илередип тур бис. Шуптуңарга бедик чедиишкиннерни күзедим” – деп, республиканың бирги удуртукчузу чугаалаан.
Самагалдайның 2 дугаар школазының эргинин бо өөредилге чылының баштайгы хүнүнде 60 хире бичии оолдар, уруглар артап кирип, парталарга олуруп, эң-не баштайгы кичээлди эрттиргеннер. Оларның саны ам-даа көвүдээр, чүге дээрге уруг-дарыын Тес-Хемде эң-не улуг, башкылаашкын ажылының деңнели багай эвес школага өөредиксээн ада-иелерден чагыглар ам-даа кирип турар.
Бирги классчыларның класстарының бирээзин арга-дуржулгалыг башкы Белекмаа Бадан хүлээп алган.
– Бөгүн меңээ база өөрүнчүг, харын-даа элээн девиденчиг хүн-дүр. Бо чылгы бирги класстарның бирээзиниң өөреникчилерин школаже эдертип киирип, баштайгы таныжылга кичээлди эрттирип тур мен. Бо мээң башкы ажылымда сес дугаар класс-тыр. Чаптанчыг оолдар, уругларны дөрт өөредилге чылдарының дургузунда өөредир мен. Чаа класс бүрүзүн хүлээп алыры, баштайгы кичээлди эрттирери ол санында черле элээн сүрээденчиг боор – деп, Белекмаа Даш-ооловна чугаалады.
Ооң эге класстарга өөредип турган өөреникчилериниң аразындан кандыг эртем-билиглиг кижилер хөй үнгенин айтырарымга:
– Эмчилер... – дээш, башкы хүлүмзүрдү. – Мээң авам эмчи кижи, ынчангаш өөреникчилерим аразындан эмчилер хөй болганы ол чадавас.
Самагалдайның 2 дугаар школазының директору Азияна Намзырай капитал септелгени ак сеткилдиг болгаш эки шынарлыг чоруткан тудугжуларга улуу-биле өөрүп четтиргенин илередип турду. Чүге дээрге капитал септелгениң планында көрдүнмээн ажылдарны база олар кылган. Чижээлээрге, директорнуң дилээ-биле иштики ханаларны бузуп, эде тудуп үндүрүп, кабинет класстарның хемчээлин улгаттырган, столоваяның агаарын арыглаар дериг-херекселди чаарты кылган, хирлиг суг аксып төгер септиктерни немей кылган дээш оон-даа өске ажылдарны чоруткан.
Самагалдайның дугаары ийи школазының капитал септелгезин долузу-биле кылып чоруткан тудуг организациязының удуртукчузу, сайгарлыкчы Орлан Аракчаага Тываның Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин байырлал үезинде тывыскан.
Школаның даштыкы девискээрин чаагайжыдары бо чылгы ажылдарның планынче кирбейн барганын Владислав Ховалыг сагындыргаш, келир 2023 чылда школаның даштын чаагайжыдар талазы-биле ажылдарга дузалаарын аазаан.
Тываның Баштыңы школаның иштин кезип, класстарже кирип, оларның септелгези багай эвес дээрзин демдеглээн. Самагалдайның 2 дугаар школазының бо чылгы доозукчулары-биле ужуражып, оларның кайы дээди өөредилге черлеринче өөренип кирип, кандыг эртем-билигни шилип алганын сонуургаан. Техниктиг дээди өөредилге черлеринче өөренип кирип, келир үениң инженерлери болур оолдар, уруглар оларның аразында барынга таарзынганын Владислав Ховалыг илереткен.
Өөредилге-кижизидилге ажылынга чугула херек эт-сеп, парталар дээш өске-даа чаа дериг-херекселди чаарттынган школага үндүрүп берген. Чижээлээрге, башкы бүрүзү “автоматчыткан ажылчы олут” деп башкылаашкын ажылының чаа дериг-херексели-биле хандыртынган.
Самагалдайның 2 дугаар школазының башкылары-биле база Тываның Баштыңы аңгы ужуражып, Тес-Хем кожууннуң өөредилге адырының материалдыг баазазын чаартыр, школаларны башкы кадрлар-биле четчелээр талазы-биле айтырыгларны олар-биле чугаалашкан. Келир 2023 чылда О-Шынаа ортумак ниити билиг школазының капитал септелгезин чорударын база дыңнаткан.
Хууда сайгарлыкчы, тудуг организациязының удуртукчузу Орлан Аракчааның Самагалдайның 2 дугаар школазының капитал септелгезинге киирген улуг үлүг-хуузун Тываның Баштыңы онзалап демдеглээн. Капитал септелге ажылдарының хевирлерин, хемчээлдерин болгаш оларның өртек-үнезин тургусканында ол ажыл дээш харыысалгалыг ажылдакчыларның талазындан частырыглар турза-даа, Орлан Комбуевич баштайгы дээрезинде херек тудуг материалдарын бодунуң бүдүрүлгезиниң акша-хөреңгизи-биле садып, капитал септелгени апрель айның эгезинде эгелээш, чаа өөредилге чылының ажыттынарынга чедир доосканын айтып, хамыктың мурнунда ажык-кончаа үндүрүп алырын сүрбес, алыс түңнелин бодаар, Орлан Аракчаа ышкаш тудугжу сайгарлыкчылар-биле кады ажылдажылганы моон соңгаар деткиирин Владислав Ховалыг онзагайлап чугаалаан.
Чаарттынган школага улам-на шудургу, чогаадыкчы ёзу-биле чедиишкинниг ажылдаарын Самагалдайның 2 дугаар школазының башкыларынга Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг күзээн.
/ Шаңгыр-оол МОҢГУШ.
/ Чингис СААЯНЫҢ тырттырган чуруктары.
