Тываның эрге-чагыргазы федералдыг хоойлужудулга-биле саналдаан тус чер бот-башкарылгазынга чаартылгаларны чоннуң шииткелинге киирер деп шиитпирлээн. Ынчангаш шупту кожууннарга болгаш чурттакчылыг суурларга чон чыыштарын организастап, аңаа тус чер чагыргазының чаңгыс деңнелдиг тургузуунче шилчиир бе азы амгы үеде бар ийи деңнелдиг чагырганы хевээр арттырар бе дээрзин чугаалажыр.
Июнь 19-та «Күрүне эрге-чагыргазының чаңгыс аай системазында тус чер бот-башкарылгазын организастаарының ниити чүүлдериниң дугайында» деп чаа хоойлу күш киргенин сагындыраал. Аңаа дүүштүр РФ-тиң шупту регионнары эрге-чагырганың чаңгыс деңнелдиг тургузуунче шилчиир ийикпе азы 2027 чылга чедир ийи деңнелдиг системаны кадагалап арттырар ужурлуг. Бирги арга хоорай болгаш көдээ чурттакчылыг черлерниң баазазынга чаңгыс аай башкарылга системалыг муниципалдыг округту тургузар ужурлуг. Суурлар болгаш хоорайлар чагыргалары округ удуртулга органнарының кезектери апаар. Ийиги арга — ону амгы хевээр муниципалдыг районнар болгаш көдээ суурлар деңнелинге аңгы тус чер бот-башкарылга органнары-биле арттырар.
Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Айдыс Сынаа чаңгыс деңнелдиг системаже шилчиири бюджет чарыгдалдарын эвээжедип, акша-хөреңгини мөөңнеп, эрге-чагырганың ажык-чарлыг болурун болгаш өске-даа таарымчалыг талаларлыг деп айтып, чаа хоойлуга хамаарыштыр тайылбырны берген. Ынчалза-даа "ында ылгалдар бар", оларны чоннуң чөвүлелинге сайгарып көөрү негеттинип турар.
Ол чүүлдер бо хоойлунуң социал-экономиктиг, төөгүлүг, национал болгаш өске-даа онзагайларын айыткан ийи деңнелдиг системаны кадагалап арттырар арга-биле холбаалыг. Чаа федералдыг хоойлунуң негелделери бо хүнге чедир тургустунган тус чер бот-башкарылга органнарынга хамаарышпас дээрзин демдеглезе чогуур, оларның хуусаазы төнгүжеге чедир, эрге-чагырга ажылдап артар.
А. МОНГУШ.
Чурукту ТР-ниң Чазааның парлалга албанындан алган.
“Шын” №25 2025 чылдың июль 3
