Декабрь 23-түң хүнүнде Тываның Чазаанга “Тыва Республиканың муниципалдыг тургузуглар чөвүлелин” ассоциациязының Х съездизи болуп эрткен. Аңаа республиканың 19 муниципалдыг тургузугларының даргалары болгаш баштыңнары киржип, 2024 чылда кылган ажылдарын түңнеп, 2025 чылда боттандырар ажыл-чорудулгазын чугаалашкан.
«Бот-башкарылганың дээди чадазында турар муниципалдыг тургузуглар боттарының девискээрлерин хөгжүдер база ооң чурттакчыларының чаагай чоруун хандырар дээш, демниг ажылдап турар. 2024 чыл муниципалдыг тургузуглар чөвүлелинге чымыштыг чыл болган” – деп, муниципалдыг тургузуглар чөвүлелиниң ассоциация даргазы Ирина Казанцева илеткээн.
Өвүр кожууннуң чагырыкчызының экономика талазы-биле оралакчызы Артыш Ондар ТШО-же эки тура-биле чорупкан. В. Путинниң “Маадырларның үези” деп төлевилели-биле улус ажыл-агыйының болгаш күрүне албанының академиязынга билиин бедиткеш, шынзылганы алган. Ол ам-даа мурнуку одуругда тулчуп турар.
“Мэрлер школазы” деп муниципалдыг албан-хаакчылар белеткелинде Чөөн-Хемчик кожууннуң чагырга даргазының оралакчызы Айдыс Куулар өөренип турар.
Республикада муниципалдыг албанның ат-алдарын бедидип, профессионал деңнелин доктаамал бедидер кылдыр “тергиин муниципалдыг албан хаакчы” ат дээш мөөрейни бо чылын эрттирип эгелээн. Каа-Хем кожууннуң чагырга даргазының бирги оралакчызы Марианна Ондар “Муниципалдыг удуртулга болгаш чоннуң хамааты эгелээшкиннерин сайзырадыры” деп угланыышкынга, Барыын-Хемчиктиң албан-хаакчызы Татьяна Серин “Социал хөгжүлде” деп угланыышкынга тергиидээн. Кызыл хоорай мэриязының экономика эргелелиниң даргазы Валерия Кыргыс “Дагдыныкчы” деп угланыышкынга тиилекчи болуп, тулган муниципалдыг албан хаакчы адын бадыткаан.
Хөй-ниити болгаш муниципалдыг ажылынга көскү чедиишкиннерни чедип алган албан-хаакчыларынга күрүне шаңналдарын база тывыскан.
РФ-тиң Президентизи В.В. Путинниң Өөрүп четтириишкин бижиин Арина Маадыр-ооловна Чамбалга тывыскан. РФ-тиң Президент Администрациязының удуртукчузунуң бирги оралакчызы С.В. Кириенконуң Өөрүп четтириишкининге ассоциацияның күүсекчи директору Людмила Ывыевна Кара-Сал төлептиг болган. Тус чер бот-башкарылгазын хөгжүдер ассоциацияның дээди чөвүлелиниң президиумунуң шиитпири-биле “Тус чер бот-башкарылгазын хөгжүткени дээш” медаль-биле Артур Маадырович Монгалды шаңнаан.
Арина Чамбал 2016 чылдан тура Чаа-Хөл кожууннуң Төлээлекчилер хуралынга ажылдап чораан. Амгы үеде кожууннуң Херээженнер чөвүлелиниң даргазы. “Ада-иези уругларын хайгаарал чок арттырарынга чедимче чок чорук, арагалаашкынга удур туржуру чугула. Херээженнер чөвүлелинге чүгле иелерни эвес, өг-бүлениң бүгү кежигүннерин амыдыралдың эки талаларынче угландырары чугула хөй-ниитижи ажыл” – деп, ол чугаалаан.
Тыва Республиканың Баштыңының өөрүп четтириишкиннерин Барыын-Хемчик кожууннуң Барлык сумузунуң даргазы Айдыс Бойдуга, Бии-Хем кожууннуң чагырга даргазының оралакчызы Орлан Байкарага, Тес-Хем кожууннуң Төлээлекчилер хуралының даргазының оралакчызы Гамилия Кыргыска, Өвүр кожууннуң Солчур суму чагыргазының даргазы Аржаана Самбууга, Чөөн-Хемчик кожууннуң чагырга даргазының оралакчызы Айдыс Кууларга, Хөндергей сумузунуң Башты- ңы – Төлээлекчилер хуралының даргазы Айдаш Дун-Кууларга, Улуг-Хем кожууннуң Төлээлекчилер хуралының даргазының оралакчызы Сергек Анай-оолга тывыскан.
Бии-Хем кожуун чагыргазының даргазының социал политика талазы-биле оралакчызы Орлан Байкара 2024 чыл үре-түңнелдиг болганын демдеглээн: “Ооң мурнунда чылдарга деңнээрге, назы четпээннер аразында кем-херек үүлгедиишкиннери, корум-чурум үрээшкиннери эвээжээн. Ол биске канчаар-даа аажок улуг чедиишкин. Ол ышкаш 2025 чылдың январь 1-ден тура чаа эгелеп чоруур “Ажы-төл өг-бүледе” деп төлевилелче база кирген бис. Культура бажыңнарының материал-техниктиг баазазын чаартып, Уюк сумузунда Культура бажыңынга капитал септелгени кылып четтигиптивис”.
Тыва Республиканың Баштыңының Хүндүлел бижиин Бии-Хем кожууннуң чагырга даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар Саян Чашпан-оол алган.
Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
“Шын” №99 2024 чылдың декабрь 25
