Тываның чума аарыгга удур станциязының тускай эртемниглери июль айның сөөлгү хүннеринде Мөңгүн-Тайга кожуунга шинчилел ажылдарын чоруткаш, өргелерниң чума аарыын ооң чамдык девискээрлеринден илереткен.
Узун-Хем деп черниң 82 дөрбелчин километр хире девискээринге өргелерниң чума аарыгдан аарыг болганын тодараткан, 68 дөрбелчин километр черге өргелерни чок кылыр талазы-биле хемчеглерни ап чоруткан. Узун-Хемде чурттап турар кижилерни шинчилеп көөрге, оларның аразында халдавырлыг чума аарыг чыпшынган кижилер чок болган. Бо черде болгаш ооң чоок кавызында чурттап турар кижилерниң шуптузунуң ат-фамилияларын шүүп, даңзызын тургускан. Июль 28-ке чедир тус черде 9578 кижиге (чурттакчыларның барык шуптузу) чума аарыгга удур тарылганы чоруткан, оларның 3639-зу ажы-төл.
Мөңгүн-Тайга, Өвүр, Тес-Хем кожууннарның чурттакчыларындан аңгыда Кызыл хоорайның 108 чурттакчызынга база чума аарыгга удур тарылганы салган. 2023 чылдың июль 28-те байдал-биле алырга, чумага удур вакцинаның 10742 дозазы Тывада бар.
Россия биле Моолдуң кызыгаарында Хандагайты (Боршоо), Тэс (Шара-Нуур), Цаган-Тологой (Арц-Сур) үш талалыг эрттирилге пунктуларында санатор-карантинниг хыналданы доктаамал чорудуп турар. 2023 чылдың эрткен 6 айларының дургузунда чума аарыгдан аараан кижилер илереттинмээн.
Кончуг халдавырлыг аарыгларны илередип тывар талазы-биле албан черлериниң аразынга белеткел өөредилгени 2023 чылдың апрель айның 6-да Россия Федерациязының кызыгаарында Цаган-Тологой (Арц-Сур) эрттирилге пунктузунга чоруткан. Халдавырлыг аарыгларның нептерээринге удур хемчеглер чорударынга Мөңгүн-Тайга, Өвүр, Тес-Хем болгаш Эрзин кожууннарның төп эмнелгелериниң беленин хынаан, медицина ажылдакчыларының семинарларын эрттирген, кызыгаар доскуулдарының, ийи талалыг эрттирилге пунктуларының ажылдакчыларынга лекцияларны номчаан, тус черниң чурттакчы чонунуң аразынга тайылбыр ажылын чоруткан, “аарыг кижи” деп шенелде өөредилгени Мөңгүн-Тайга, Өвүр, Тес-Хем болгаш Эрзин кожууннарның төп эмнелгелериниң ажылдакчыларының киржилгези-биле эрттирген.
Чума кончуг халдавырлыг аарыг. Ооң тарадыкчылары сээк-маас, ымыраа, шаашкак, өрге-күске, тарбаган дээш өске-даа дириг амытаннар. Азырал мал-маган болгаш кижилер база аарып болур. Оларның ханын, эът-кежин, дүгүн лабораторияларга хынааш, чуманы илередип тывар.
Мөңгүн-Тайга болгаш республиканың өске-даа кожууннарының девискээринде чума аарыгның байдалы “Росхайгаарал” албанның Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң доктаамал хыналдазында. Тываже чуманы киирбес, ооң республикадан тарап үнеринге удур хемчеглерни ап чорудуп турар. Чумадан аарыг кижилерни чыттырып эмнээринге Тываның медицина албан черлериниң материал-техниктиг болгаш эмнелге баазазы белен.
Бистиң корр.