Чуртталга-коммунал адырда чаартыышкыннар

Тываның чуртталга-коммунал объектилериниң 77 хуузу эргилээн. Чылыг четкилериниң 50 хуузун, суг четкилериниң 45 хуузун, чуундулар төгер четкиниң 60 хуузун дүрген чаартыры негеттине берген.

Бо ажылдарны кылып чорудары-биле, коммунал объектилерин модернизастаарының 2023–2027 чылдарда регион программазын ажылдап кылган. Ону боттандырар талазы-биле ажылдарны 2023 чылда эгелээрин чуртталга-коммунал ажыл-агый сайыды Мерген Мынын-оол дыңнаткан. Ол ажылдарга чарыгдаар 616 млн рубль акшаны тускайлап үндүрген. Бо акша-хөреңги-биле 32 километр ажыг узун дурттуг инженер четкилерин тудар. Чижээлээрге, Чеди-Хөл кожууннуң төвү Хову-Аксы суурнуң Мир, Молодежная болгаш Первомайская кудумчуларында изиг-соок болгаш чуунду суг четкилерин чаартыр. Хову-Аксы суурнуң коммунал четкилери 1960 чылдарда туттунган болгаш, дыка эргилээн, ынчангаш бо-ла чирлип-чарлып үрелир апарган. Бо суурда 4–5 каът бажыңнарны тудуп турар болгаш, коммунал четкилерин чаартыры эргежок чугула болу берген.

Найысылал Кызыл хоорайның 1960–1970 чылдарда туткан кварталдарында коммунал четкилерни чаартыры база негеттинип келген. Дружба биле Ленин кудумчуларда соок суг четкизин чаартыр, Спутник, Чоокку Каа-Хем болгаш Оң талакы эриктиң микрорайоннарынга чылыг хандырылгазының чаа четкилерин тудар.
Улуг-Хем кожууннуң төвү Шагаан-Арыг хоорайның 1970 чылдарда туткан коммунал четкилери база эргилээн. Сельская, Юбилейная, Улуг-Хемская, Саяно-Шушенская, Рабочая, Гагарина, Фестивальная, Октябрьская кудумчуларда суг хандырылгазының, Горная, Улуг-Хемская, Саяно-Шушенская, Новоселов, Гагарина, Фестивальная, Студенческая, Енисейская болгаш кудумчуларда чуунду суглар төгер четкилерин чаартыр тудар.

Республиканың суурларының чурттакчыларының эки шынарлыг ижер суг-биле хандырылгазынче база кичээнгейни угландырган. Барыын-Хемчик, Чөөн-Хемчик, Кызыл, Улуг-Хем, Эрзин, Тес-Хем кожууннарда суурларга 11 кудукту чаартып, суг узуп алырын автоматчыдар. Ооң түңнелинде кудуктар- ның ажылдаары экижиир, сугнуң төктүр чоруу болдунмас.

Тываның чуртталга бажыңнарының шөлүнүң ниити хемчээли 2023 чылдың январь 1-де байдал-биле алырга, 4 млн 720,3 муң дөрбелчин метр, ооң 1 млн 203 муң дөрбелчин метр шөлдүг бажыңнарның эргижирээни – 65 хуу. Ол дээрге бажыңнар иштиниң коммунал четкилериниң база эргилээни-дир.

Республиканың чуртталга-коммунал объектилериниң материалдыг байдалы нарын, оларны чаартыр модернизастаар талазы-биле дыка улуг хемчээлдиг ажылдарны чорудар апаар.

/ Лопсан МОҢГУШ белеткээн.