Украинаның президентизинге сүме...
Украинаның мурнуу талазында Херсон биле Запорожье областарны Россияның чагыргазынга арттырып кааш, дайынчы хөделиишкиннерни соксадырын Украинаның президентизи Владимир Зеленскийге Турцияның президентизи Реджеп Тайип Эрдоган биле Каттышкан Нация Организацияларының чиңгине секретары Антониу Гутерреш олар сүмелээр деп турарының дугайында медээлер делегейниң информация агентилелдериниң дыңнадыгларында көстүп келгилээн.
Запорожье АЭС-ти боолаар....
Каттышкан Нация Организацияларының чиңгине секретары Антониу Гутерреш Украинаның төвү Киев хоорайга чоруп турар үеде Запорож атомнуг электростанцияны боолаарынга украин чепсектиг күштер белеткенип турарының дугайында Россияның Камгалал яамызының төлээзи Игорь Конашенков массалыг информация чепсектеринге дыңнаткан. Украинаның Никополь хоорайда турар 44 дугаарлыг артиллерия бригадазы Запорожье атомнуг электростанцияны боолаан соонда «техногенниг айыыл-халапка» Россияны Украина болгаш Европа чурттары, Американың Каттышкан Штаттары буруудадыр деп Игорь Конашенков чугаалаан. Запорожье атомнуг электростанцияның девискээринде Россияның шериглериниң күчүлүг ок-чепсектери чок, ында чүгле атомнуг электростанцияны камгалап турар солдаттар барын база Конашенков дыңнаткан.
Европада эң улуг атомнуг станцияны боолап турарынга российжи болгаш украин ийи тала август айның эгезинден-не бот-боттарын буруудадып келгеннер.
Атомнуг станцияга айыыл-халап болурундан ондаксынгаш, ооң техниктиг ажылдакчылары АЭС-тиң алды энергия блоктарының бирээзиниң ажылын соксадып, ийизиниң күчүзүн эвээжеткен.
Запорожье атомнуг электростанцияда байдалды хынаар сорулга-биле МАГАТЭ (Каттышкан Нациялар Организациязының системазында Атомнуг энергия талазы-биле күрүнелер аразының агентилели) атомнуг станциялар талазы-биле тускай эртемниг специалистерни Запорожье АЭС-че киирериниң аргаларын российжи болгаш украин талалар-биле дугуржуп чадап турар.
Каттышкан Нациялар Организациязының удуртулгазының медеглээни-биле алырга, Запорожье АЭС-че киирер МАГАТЭ-ниң төлээлериниң айыыл чок чоруун Украина хандырып шыдаар, а российжи тала аңаа чигзинип турар.
Запорожье атомнуг электростанцияның девискээринде 30 тонна уран, 40 тонна плутоний шыгжаттынып чыдар. Бир эвес олар кандыг-бир чылдагаан-биле частыр болза, Европага кончуг улуг атомнуг айыыл-халап болур.
Германия дилээр чыгыы...
Европада 2022 чылдың чайы кончуг каңдаашкынныг болган чылдагаан-биле Германияда Рейн дээш өске-даа хемнерниң суунуң деңнели дыка чавызаан. Ынчангаш чылыдылга электростанцияларынга хөмүр-дашты сөөртүп чедиреринге аажок шаптыктыг апарган. Ооң уржуунда Германияның электростанцияларынга одаар чүүл кышкы үеде чедишпейн баарының айыылы бар.
Германияның шыырак экономистериниң бирээзи Лукаш Кованда “Соңгу агым – 2” дамчыштыр газты сордуруп бээрин Россиядан немец тала күзүн азы кыжын дилей бээр чыгыы деп бодалды илереткен. А ол дээрге Германияга “аар согуг” деп Лукаш Кованда демдеглээн.
Крым көвүрүгнү чок кылыр
Крым көвүрүгнү ракеталар-биле буза бооларының аргаларын украин шериглер дилеп турарының дугайында Владимир Зеленскийниң чөвүлекчизи Михаил Подоляк массалыг информация чепсектеринге дыңнаткан. Бо көвүрүглеп Россия хөй аг-шеригни, ок-чепсекти Украинаже сөөртүп турар, ынчангаш ону чок кылыры стратегтиг дайынчы сорулга деп ол чугаалаан.
Крым көвүрүгнү чок кылырының дугайында украин тала үргүлчү чарлап келген, ынчалза-даа мынчага чедир ону күүседип шыдаваан.
Кыдат үнелел
Американың Каттышкан Штаттарының төлээлекчилер палатазының удуртукчузу Нэнси Пелосиниң Тайваньга чорааны “ол чоок-кавы девискээрге шериг-политиктиг байдалды доюлдурганы-дыр” деп Россия Федерациязының Президентизи Владимир Путин демдеглээн.
Россияның баштыңының ындыг туружун кыдат тала бедии-биле үнелээн. Кыдат Улус Республиканың даштыкы херектер яамызының төлээзи Ван Вэньбинь “Россияның Президентизи Владимир Путинниң ындыг туружун Кыдат дыка бедик үнелээн” деп чугаалаан. Ооң сөстери-биле алырга, Россия биле Кыдаттың чаңгыс демнии бот-боттарын деткижериниң үлегер-чижээ.
Американың Каттышкан Штаттарының Төлээлекчилер палатазының даргазы Нэнси Пелоси Тайбэйге (Тайвань) чораан соонда, август 4-те Тайбей ортулукту долгандыр чоок- кавы далай девискээринге Кыдаттың шериг-далай күштериниң өөредилгези эгелээн. Ол дээрге Нэнси Пелосиниң Тайбэйге чораанынга Кыдаттың дээди удуртулгазының таарзынмаанының демдээ. Чүге дээрге Тайбэй ортулукта Кыдат Республика деп күрүнени Кыдат Улус Республика хүлээп көрбээн, ындыг күрүне чок, “чаңгыс Кыдат бар” деп идеологияны чорудуп, Тайбэй ортулукту бодунуң девискээри деп санап келген.
Тайбэй биле Пекинниң аразында чидиг чөрүлдээлер, аңаа АКШ-тың киржилгези кажан-бир дайынче шилчий берип болурунуң айыылы бар.
Даг-Карабахта
Август 3-те Азербайджанның шериглери Даг-Карабахтың девискээринге дайынчы хөделиишкиннерни чорудуп, зениттиг ракеталарны болгаш өске-даа шериг техниказын киирген. Аңаа немештир хөй техниканы болгаш шериглерни бо девискээрже чорударын Азербайджан уламчылавышаан. Азербайджан чепсектиг күштер Даг-Карабахтың девискээринге дайынчы хөделиишкиннерни чорударынга таарымчалыг черлерни ээлеп алган.
Азербайджан тала Турцияның болгаш өске-даа ислам чурттарның деткимчезинге даянып алганы илдең. Иранның чепсектиг күштериниң төлээлери Армениядан азербайджан шериглерниң хостааны Бардин болгаш Тертер районнарга чораан.
Арменияның камгалал сайыды Сурен Папикян Россияның камгалал сайыды Сергей Шойгу-биле ужурашкан, Даг-Карабахтың девискээринде болгаш армян-азербайджан кызыгаарда байдал дыка нарын дээрзин дыңнаткан. Армян-азербайджан шериг-политиктиг чөрүлдээлерни чавырылдырар болгаш соксадырының оруктарының дугайында Сурен Папикян биле Сергей Шойгу сайгарып чугаалашкаш, Даг-Карабахта российжи шериглерниң чөрүлдээлерни соксадырынга улуг ужур-дузалыын демдеглээннер.
Даг-Карабахта армян-азербайджан шериг-политиктиг чөрүлдээлер чүгле Армения биле Азербайджанның аразында эвес, оларның талалакчылары күрүнелерниң аразында чөрүлдээлерже шилчий берип болурунуң айыылы бар деп политиктиг хайгааракчылар санап турар.
(Россияның информация агентилелдериниң ажык медээлеринден белеткээн).