Сөөлгү үеде социал керээ күрүне программазының деткимчези чонну ажылга хаара тударының бир аргазы апарган. Ук программа республиканың девискээринге боттанып эгелээнден бээр дыка хөй өг-бүлелер хууда сайгарлыкчылар болу бергилээн. Хууда сайгарлыкчы болурунга чедир белен эвес чадаларны эртер дээрзи билдингир. Ынчалза-даа күрүнениң деткимчези турда, кандыг-даа бергелерге торулбайн баарын амыдырал бадыткап турар.
Ук программа чүгле найысылалга эвес, а Тываның эң-не ыраккы кожууннарында база боттанып, чүгле сайгарлыкчыларның эвес, а чурттакчы чоннуң амыдыралының шынарын экижидип турар дээр болза, частырыг болбас. Чижээлээрге, Тожу кожууннуң төвү Доора-Хемге найысылалда дег, аныяк-өскенниң ынак чеми – суши, роллду чагыдып ап болур апарган.
Суши болгаш ролл чагыдып чиир кафени Субудай Тамдын-оол ажыдып алган. Доора-Хемде ам ролл, суши, пицца чедирилгезиниң ачы-дузазы ажылдап турар. Үш муң ажыг чурттакчылыг көдээ черге суши, ролл чедирилгези ындыг-ла кончуг чугула эвес ышкаш, ынчалза-даа тус черниң чурттакчы чону чаа ажыттынган кафени аажок үнелеп, сонуургап турар. Субудай Тамдын-оолдуң социал керээ езугаар ажыткан кафезин «Yoshi» дээр, япон дылда "эки" дээни ол.
«Томск хоорайга өөренип тургаш, кежээлерде суши-барга ажылдай берген мен. Ынчан кафе ажыдар бодал меңээ төрүттүнген. Аңаа суши, ролл деп чемнерни кылып өөренип алдым. Чанып келгеш, 2023 чылда социал керээ күрүне программазынга кириштим. Күрүнеден деткимчеге алган 350 000 рубльден аңгыда, бодувустуң акша-хөреңгивисти база киириштирип тургаш, кафени ажыттывыс. Столдар, сандайлар, кухня дериг-херекселдери, соодукчу дээш, кафеге чугула херек дериг-херекселди доозазын садып алган бис. Неделяда чаңгыс катап Кызылдааш, чем белеткээр бараанны садып алгаш келир-дир мен. Эртенгиниң 9.00 шактан кежээ 9.00 шакка чедир 30 хире чагыгны кылып, чедирип бээр-дир бис» — деп, Субудай чугаалады.
«Yoshi» кафезиниң кол-ла белеткеп турар чеми – роллдар болгаш пицца. Ынчалза-даа чамдык хүннерде «том ям» мүн болгаш итали паста белеткээш, чонун өөртүп турарлар. Кафениң менюзунда бар амданныг чемни бажыңынче чагыдып болур азы кафеге келгеш, чемненир арга база бар. Субудай өөнүң ишти-биле кады чемни кылыр, а өг-бүлениң чоок эжи чагыгларны чедирер талазы-биле ажылды харыылап турар.
«Yoshi» кафези Доора-Хемде эң-не бир дугаар ажыттынган кафе эвес. Хууда ажыл-херээн эгелеп алган аныяк өг-бүлеге шаптараазыннар турган болбайн канчаар. Ынчалза-даа бергелерге торулбааннар. Аныяк өг-бүле кызымак чоруу-биле өг-бүлезин акша-төгерик-биле хандырып, азыранып турар. Ажылдап алган орулгазы амыдыралынга четчир. Анаа хүннерге көөрде, байырлал хүннеринде чагыглар хөйү-биле кээп турар дээрзин олар демдегледи.
Социал керээ күрүне программазының деткимчезин алырда, тус черниң Чонну ажылга хаара тудар төвүнге баргаш, билдириишкин киирер. Төптүң ажылдакчыларындан херек документилерниң даңзызын ап алгаш, чогуур документилерни чыып белеткенир. Баштай муниципалдыг, ооң соонда республика чергелиг комиссияны эртер. Хамаатының күрүне деткимчези алыр дугайында киирген документилерин комиссия кежигүннери өөренип көргеш, шиитпирни үндүрер.
Арынны Айдың ОНДАР белеткээн.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
“Шын” №10 2025 чылдың март 20
