Тес-Хем кожуунга сураглыг хамнарның бирээзи Самагалдай девискээринге чурттап чораан Оюн Хам-оол турган чүве-дир. Ооң илби-күжүнүң дугайында караа-биле ылап көрген улус элдепсинип чугаалажыр чораан. Изиг кызыл көс кырынга кызыл-бут сүзүп, хамнаар. Чаңгыс өрген кырынга самнап, дескинип турда, кежээ-ле амытан чораан!
Хам-оол ядыы кижи-дир ийин. Каш өшкүлүг. Ол черниң бир оор оглу Хам-оолдуң семис өшкүлериниң бирээзин оорлаар дээш, ооң кажаазынче кире берген. Ыт-даа ээрбээн, өгден кижи-даа үнмээн. Оол семис өшкүнү тудуп алгаш, чадагай кажааны ажыр октаар дээш өшкүнү ууп, шимчедип чадап каан. Шимчеш-даа дивес болган. Бо кандаай чоор дээш, өшкүнү салыптар дээрге холдары оон адырылбастай берген. Оон даң адып, чер чырып келгиже холдары адырылбастаан, ол черинге чыпшына берген болган.
Хам өөнден үнүп келгеш, көргеш, чугаалаан иргин: “Кижи чурту кидирээштиг, кижи чеми химирелдиг болур болгай. Орта чор, моон соңгаар оор-сук үүлгедип кылып, улус чүвези оорлавайн чор!” – дээш, оолдуң аксы-сөзүн алгаш, чорудупкан. Ол ылап болган таварылга-дыр.
/ Валерий КАРА-ООЛ,
күш-ажылдың хоочуну, Тыва Республиканың Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, Таңды кожууннуң алдарлыг ажылдакчызы, Улус өөредилгезиниң тергиини.
Кызыл хоорай.