Бо айны Фебрус азы Фебра деп бурун грек хаанның адынга тураскаадып адаан.
Бурун шагда февраль чылдың сөөлгү айы турган. Чижээ, Бурун Римге февраль айда чыл дургузунда чыылган багындан арыгланырын оралдажыр турган. Чүдүлге езугаар алырга, нүгүлден арыгланыр дээн уткалыг «фебрариус» (латын дылда – очистительный) деп сөстен тывылган.
Чамдык чурттарда бо айны аңгы-аңгы адаар: Францияда — «фербис», Италияда — «фебрано», Испанияда — «фербрера», Литвада — «васарис» дээш оон-даа өске. Амгы үениң мусульман календарында чылдың ийиги айы «сафаор» (сарыг) деп атты эдилеп турар.
28 хонуктуг февраль ай өске айларга бодаарга, саарзык эвес хонуктарлыг, а бурун чүдүлге аайы-биле чүгле саарзык эвес хонуктарлыг ай аас-кежикти эккээр.
Руська ооң ады Византиядан келген. Февральдың украин адын «лютый» (дошкун) дээр. Славяннап «сечень», «снежень» деп-даа адаар. «Бокогрей» деп ады бар —дириг амытаннар хүнге дөгээленип үнүп кээр дээн уткалыг. Ол ышкаш, кыш биле частың ортузу дээн утка-биле «межень» деп база адаар турган.
Февраль айда хүн дурту узап эгелээр. Аяс хүннерде бора-хөкпештер мыжыражып, көк-хөкпештер ырлажып эгелээр. Частың чоокшулап олурарын куштар эндевейн турары ол.
Астрологтарның санап турары-биле, февраль 29-та (дөрт чыл болгаш чаңгыс кээр хүн) төрүттүнген кижилерниң угаан-бодалы тускай болгаш ховар салым-чаяанныы-биле өскелерден ылгалдыг.
Норвегиядан өг-бүлениң үш ажы-төлү февраль 29-та төрүттүнгени кайгамчык. Хенриксеннерниң улуг кызы Хайди 1960 чылдың февраль 29-та, дараазында оглу Олав 1964 чылдың ол-ла хүнде, оон база дөрт чыл болгаш – Леф-Мартин төрүттүнген.
1724 чылдың февраль 8-те Пётр I хаан Россияның эртемнер академиязын ажыдар дугайында Чарлыкка атты салган. Солун чүүл, дараазында чылын ол-ла хүнде, 1725 чылдың ферваль 8-те, хаан мөчээн.
Февраль ай чылдың сөөлгү айы турган болгаш, бурун өгбелер час биле күстү баш удур даап билиптер чаңчылдыг турган. Бир эвес февраль ай чылыг болза, эки дүжүт манаан ажыы чок деп санаар турганнар. Эки дүжүткүр чылды чүгле күштүг сооктарлыг февраль соонда манаар турган.
«Шын» №4 2025 чылдың февраль 6