Үш хонук дургузунда уламчылаан республика чергелиг “Хуулгаазын көрүш” фестиваль-мөөрей декабрь 6-да доозулган. Тывада чарлаттынган Чоннуң деминиң чылынга тураскааткан фестиваль-мөөрейге 18 театр коллективи (9 — уруглар театры, 9 — улуг улус) тиилелге дээш демисешкеннер. Фестивальга 12 кожуун идепкейлиг киришкен. Киржикчилерниң саны — 198, оларның аразындан 87 киржикчи социал категорияга хамааржыр уруглар.
Шиилер Тываның Национал ойнаар-кыстар театрынга болгаш Улусчу чогаадылга бажыңынга болгулаан. Уруглар аразынга тиилээн коллектив дугайында эрткен үндүрүлгеде бижээн бис.
Ам улуг улус аразынга болган мөөрейге Кызыл кожууннуң театрының Радуга аттыг шии бөлгүмү “Генералдар” деп шиизи-биле көрүкчүлерниң болгаш жюри кежигүннериниң бедик үнелелин алгаш, фестивальдың “Алдын шаңналын” бүзүрелдии-биле чаалап алган. Ол ышкаш тиилекчи коллективке 20 муң рубльдиң сертификадын тывыскан болгаш республиканың кол сценазы – В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга шиини база катап көргүзер эргени берген.
“Генералдар” деп шиини бразиль чогаалчы Жоржи Амадунуң “Капитаны песка” деп тоожузунга үндезилеп Тываның алдарлыг артизи, режиссер Орлан Монгуш тургускан. Шииде кижи көөрге, каракка илдигер хире чараш сцена каасталгазы-даа чок. Чүгле сандайлар. Ол хиреде артистерниң ойнап турарының бүзүренчии, ылаңгыя бичии артистерниң бодунуң ролюнче шымныгып кирип, чамдык байдалдарда көрүкчүнү ыгладып шыдапканы онзагай болган... Национал театрның сценазынга бо шиини көргүзер болза, катап база көөр бис дижип, көрүкчүлер тарап турган.
“Мөңгүн шаңналды” Таңдының кожуун театры “Кызагдаткан ынакшыл” деп шиини көргүскеш, алган. Коллективке 15 муң рубльдиң сертификадын тывыскан. Василий Быковтуң “Альпийская баллада” деп тоожузунга үндезилээн шиини режиссёр Сюзанна Ооржак тургускан.
“Хүлер шаңналды” Бай-Тайганың “Ойнаалам че!” деп театр коллективи (“Ах, чаражын!” деп В.Көк-оолдуң комедия жанрынга бижээн шиизин режиссер Аяна Сат тургускан) болгаш Мөңгүн-Тайганың кожуун театры (“Душтук” деп Кызыл-Эник Кудажының комедия жанрынга бижээни шиизин режиссер Чойганмаа Донгак тургускан) үлешкен. Коллективтер тус-тузунда 12 муң рубльдиң сертификаттарын алганнар.
Шаңналдарны ТР-ниң культура сайыдының оралакчызы Сергей Монгуш байырлыг байдалга тыпсып тура, моон-даа соңгаар социал театрларның хөгжүлдезинге Тываның Чазаа болгаш Культура яамызы деткимчени ам-даа көргүзер дээнин дыңнаткан.
Фестивальдың өске киржикчилери 5 номинация аайы-биле 10 муң рубльдиң сертификаттарын, 6 чаңгыстың шаңналдарын база үш дипломну тус-тузунда алганнар.
Сорунза МОНГУШ.
Чуруктарны Улусчу чогаадылга төвүнүң парлалга албанындан алган.
“Шын” №94 2023 чылдың декабрь 9
