Одалга сезону эгелээни-биле кожууннарда “Социал хөмүр-даш” алыкчыларынга хөмүрнү үе-шаанда дүжүрүп бээрин кожуун чергелиг харыысалгалыг ажылдакчылар хайгаарап турар. Өвүр кожуунда бо талазы-биле байдал дугайында кожууннуң Уругларга болгаш өг-бүлелерге ачы-дуза чедирер төвүнүң директорунуң хүлээлгезин күүседип турар Алёна Донгак мынчаар тайылбырлаан:
– Бо чылын Өвүр кожуунда хөй ажы-төлдүг 62 өг-бүлеге “Социал хөмүр-даш” деп дузаны бээри көрдүнген. Бир өг-бүлеге 2 тонна хөмүрнү азы одаар ыяшты халаска берип турар. Аңаа немей тускай шериг операциязының киржикчилериниң 34 өг-бүлезинге одаар чүүл-биле хандырылганы кожуун чагыргазы чорудуп турар.
“Социал хөмүр-даш” алыкчыларының аразында хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерниң хөй-ниити ажылынга идепкейлиг, уруг-дарыг кижизидилгезинде үлегерлиг, янзы-бүрү кожуун болгаш республика чергелиг мөөрейлер, фестивальдарда киржип турарлары база бар. Оларның бирээзи Хандагайты суурнуң чурттакчылары, беш ажы-төлдүг Азиймаа, Уран-Мерген Доржуларның өг-бүлези. Олар спортчу болгаш культура-массалыг хемчеглерниң доктаамал киржикчилери болуп турар.
Өг-бүлениң эр ээзи Уран-Мерген Түмен-оолович Өвүр кожууннуң спорт школазында үр чылдарда хол бөмбүүнүң тренер башкызы кылдыр ажылдап чоруур. Азиймаа Кызыл-ооловна Хандагайты ортумак школазының техниктиг ажылдакчызы. Бо өг-бүлениң уруг-дарыы кижизидилге-даа, өөредилге-даа талазы-биле үлегерлиг болуп турар – деп, Алёна Сергеевна чугаалады.
“Социал хөмүр-даш” деп күрүне деткимчезин чаңгыс эвес удаа ап турарын Азиймаа Доржу чугаалады:
– Ылаңгыя кышкы үеде шак мындыг күрүне деткимчези биске, хөй ажы-төлдүг өг-бүлеге, дыка дөгүм болур-дур. Уругларым ачазы Уран-Мерген Түмен-оолович-биле 15 чыл эп-найыралдыг, уруг-дарыывысты эки кижилер болзун дээш кижизидип, өстүрүп чурттап турар бис. Ийи оолдуг, үш кыстыг бис. Өөм ээзи-биле черле хөй ажы-төлдүг болур күзелдиг бис.
Уругларывыс улуу 9 класс дооскаш, Саяногорск хоорайның эмчи училищезинче өөренип кирип алган, бирги курсчу. Ийи дугаар оглувус Хандагайты ортумак школазының 7-ги классчызы. Ол хостуг хүрешти сонуургаар болгаш янзы-бүрү маргылдааларга бо-ла шаңналдыг черлерни ап келген, медальдары 10 ашкан. Ам-даа хүрежин салбаан, уламчылап турар. Ортун уруувус 4-кү классчы. Ол өөрүнүң аразында тергиин өөредилгелиг уруглар санынче кирип турар. Бичиилери – Хандагайтының "Чечек" уруглар садынче барып турарлар. Кандыг-даа байырлалдарны шупту бажыңывыска демниг эрттирип, ажы-төлүвүстүң төрүттүнген хүннерин демдеглеп, хостуг үевисте өг-бүлевис-биле өске хоорайлар, дыштаныр черлерже аян-чорук кылырынга ынак бис.
Амыдырал берге-дир дээш, уруг-дарыгдан оспаксыравайн, хөй ажы-төлдүг болуп, оларга өөрүшкүнү сөңнеп, эп-найыралдыг болурун аныяктарга күзээр-дир бис – деп, хөй ажы-төлдүг ава чугаалады.
Сорунза МОНГУШ
Чурукту Доржуларның хууда архивинден алган
“Шын” №43 2025 чылдың ноябрь 6