Бистиң республикавыста эң сайзыраан спорттуң бир хевири – хүреш. Ында-мында хөй секциялар ажыттынып турарын телевизор, солун-сеткүүлден көрүп, номчуп турар бис.
Мен бодаарымга, хүрешти эмин эрттир мактап турар бис. “Хүреш спорт бе азы чүл ол?” – деп айтырыгга улус ону спорт дээр-ле харын. Ынчалза-даа ооң чедер-четпес талалары база бар-дыр ийин. Чүл дээрге ол хөлүн эрттир массалыг апарган.
Делегейде кандыг-даа спорттуң хевири шыңгыы хоойлу-дүрүмнүг. Хүрешке база тускай хоойлу-дүрүм киирер үе келген деп бодаар мен. Ооң бир четпези – деңзи сагывазы. Чижээ 70 кил биле 50 килдиг кижи күш талазы-биле ылгалдыг. Улуг деңзилиг кижи черле күштүг. Чиик килдиг кижи чеже-даа кызарга, аар килдиг кижиге күш талазы-биле аштырып турар боор. Ынчангаш делегейде күш шенежир спорттуң хевирлеринде килин аажок сагыыр. А тыва хүреште ындыг эвес. Бистиң бо тыва мөгелеривис Начын дээш өске-даа аттарын (титул) боттарындан чиик улус тиилээш, чедип ап турар дизе, меге эвес.
Ол ышкаш хүреш эмин эрттир үр болуп турар. Дыка дүрген хүрежиптер улус бар боор. Улуг дизе, 5 минута берип каар, ол-ла. Шодак хевиниң баан чежип, ону баглап, үе узадып турган херээ чүл?
Бо үеде хүреш неделя санында болуп турар дизе, хөөредиг чок. Тыва мөгелер суурларда, хоорайларда хүрешти кайда чарлаарын четтикпейн манап турарлар. Ынчаар акша сүрүп, шуужуп чоруп турарга, эпчогу кончуг. Хүреш анаа-ла-бир агым апарган дизе, чазыг чок. Ол байыр-наадым эрттирген улус боттары хүрешсиннер. Өскээртен келген улус аңаа киришкеш канчаар чүвел аан. Болган хүреш бүрүзүнге акша шаңналын бээр. Ол акшаның түңүн тускай көрдүнүп каан бе азы улустуң үндүрүүнден берип турар бе, база билдинмес.
Черле хүреш дээрге спорттуң хевири болганда, деңзи сагып хүрежир таптыг дүрүмден үндүрери чугула деп санаар мен.
/ Хүрең-оол ОЮН, хоочун.
