Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгга көдээниң чурттакчыларының киирген саналдарын сайгарып көрген түңнелинде, регионнуң удуртукчузунуң бот-идепкейи-биле Тыва Республиканың «Чер дугайында» хоойлузунче өскерилгелерни киирер талазы-биле хоойлужудулга ажылы эгелээн.
Хоойлуга киирер өскерилгелерниң кол ниити утказы – көдээде суурларга чуртталга бажыңнары тудары-биле чер участоктарын хамаатыларга халаска тускайлап бээри. ТР-ниң «Чер дугайында» хоойлузунче өскерилгелерни киирериниң алыс сорулгазы – көдээниң чурттакчыларының санын көвүдедири, чурттакчылыг черлерниң социал-экономиктиг болгаш культура хөгжүлдезин улам шапкынчыдары.
Тывада чүгле Кызыл хоорайда болгаш ооң чоок-кавызында девискээрлерде чер участоктарының өртээ улгадып турар эвес, а көдээ суурларда чер участоктарының өртээ сөөлгү үеде оранчок өскен. Ындыг байдал чер участоктарын чүгле садып алырында эвес, а тус чер эрге-чагырга органнарындан чөпшээредип алырында мөлчүкчү хөөннерни тывылдырып турар. Көдээде суурларга чуртталга бажыңнары тудары-биле, чер участоктарын хамаатыларга халаска тускайлап бээри ындыг чүүлдү база чавылдырар ужурлуг.
Көдээде суурларга чуртталга бажыңнары тудары-биле чер участоктарын хамаатыларга халаска тускайлап бээри тускай негелделерлиг. Тыва Республикада чурттап турарын бүрүткеткен хамааты көдээде чурттакчылыг черлерге чер участоктарын чаңгыс удаа халаска ап болур, ол черге чуртталга бажыңын 3 чыл дургузунда тудуп дооскаш, ону шимчевес өнчүзү кылдыр бүрүткедир ужурлуг. Бир эвес бо негелдени хамааты күүседип шыдавас болза, ооң халаска алганы чер участогун ажыглаар эргезин ол хоойлу-дүрүм ёзугаар чидирер, чер участогун хураап алыр.
Чурттакчы чонунуң ниити саны 10 муңдан эвээш чурттакчылыг черлерге чер участоктарын хамаатыларга халас берип болурун Тыва Республиканың «Чер дугайында» хоойлузунга киирер өскерилгелерде көрдүнген.
Амгы үеде күштүг болуп турар ТР-ниң «Чер дугайында» хоойлузу ёзугаар чер участоктарын Тыва Республиканың чурттакчы бүрүзүнге халаска бербес, көдээге ажылдаары-биле керээ ёзугаар келген башкылар, эмчилер дээн ышкаш специалистерге берип турар.
Чер участоктарын Тывада чурттап турар хамаатыларга халаска бээри көрдүнген, ТР-ниң «Чер дугайында» хоойлузунче киирер өскерилгелер көдээниң социал-экономиктиг хөгжүлдезинге көскү салдарлыг боор ужурлуг.
ТР-ниң Чазааның медээлеринден.
"Шын" №57 2024 чылдың июль 31
