Тыва Республиканың Чазааның ноябрь 5-те Аппарат хуралының үезинде Тывага 2024 чылда тудуг сезонунуң баш бурунгаар түңнелдериниң дугайында Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгга Тудуг яамызының төлээзи дыңнаткан.
Тудуг яамызының баш бурунгаар үндүрген сан-чурагайлары-биле алырга, бо чылдың төнчүзүнге чедир 365,1 муң дөрбелчин метр чуртталга шөлүн ажыглалга киирер. Ол дээрге 2023 чылдыынга деңнээрге, барык 2,1 катап хөй.
Хөй квартиралыг бажыңнар тудуунуң хемчээли 2024 чылда барык-ла эрткен чылдың деңнелинде боор – 41,3 муң дөрбелчин метр чуртталга шөлүн ажыглалга киирер. А хууда чуртталга бажыңнарының тудуу аажок көвүдээн. Бир эвес 2023 чылда 172,7 муң дөрбелчин метр шөлдүг хууда чуртталга бажыңнарын ажыглалга киирген болза, бо чылда 323 муң дөрбелчин метр шөлдүг хууда чуртталга бажыңнары ажыглалга кирер. Ол дээрге барык-ла ийи катап чыгыы хөй.
Хууда чуртталга бажыңнарының тудуунуң көвүдээниниң чылдагааны чиигелделиг ипотеканың федералдыг программазының деткимчези деп специалистер санап турар. Чижээлээрге, 6 болгаш 8 хуулуг ипотекаларны Тываның чурттакчылары алыр аргалыг болганнар. Тываның удуртулгазының дилээ-биле Россия Федерациязының Президентизиниң деткээни Ыраккы Чөөн чүк хевирниң 2 хуулуг чээли шугумун база 2021 чылда республиканың чурттакчыларынга ажыткан турган.
Ыраккы Чөөн чүк хевирниң чээлизи 2 хуулуг ипотека алырын элээн көвүдеткен. 2023 чылда 39,6 миллиард рубльдиң 12 655 ипотека чээлилерин Тываның чурттакчылары алган. 2024 чылдың эрткен айларында 9,6 муң ипотеканы алган. Бо чээлиниң дөртүнүң бирээзин-не хөй квартираларлыг чаа чуртталга бажыңнарынга чуртталга шөлүн алырынга ажыглап турар. Ындыг хевирниң ипотеказын алыры ам-даа көвүдевишаан, чүге дээрге Ыраккы Чөөн чүк хевирниң чээли шугумун 2030 чылга чедир Тывага арттырарын республиканың удуртукчузу Владислав Ховалыг Президент Владимир Путинниң дузазы-биле чедип ап шыдаан.
Ипотекалыг чээлилерниң аңгы-аңгы хевирлерин Тываже киирген ачызында чуртталга бажыңнарының тудуунга хууда инвесторларның акша-хөреңгизин хаара тудар арга тывылганын Владислав Ховалыг демдеглээн. Чуртталга бажыңнарының тудуун ажыглалга киирер талазы-биле Тыва амгы үеде Сибирьде үшкү черни ээлеп турар. Хууда чуртталга бажыңнарының тудуун улам көвүдедири-биле республикага тудуг материалдарының бүдүрүлгезиниң хемчээлин улгаттырары, тудуг ачы-дузазын алгыдары чугула. Ол чүүл хөй квартиралыг бажыңнар тудуун комплекстиг чорудар, улуг хемчээлдиг инвестиция төлевилдерин боттандырар арганы бээр.
Ш. МОҢГУШ белеткээн.
“Шын” №85 2024 чылдың ноябрь 6
