Чаа чыл байырлалдарының дыштаныр хүннеринде чылдың-на «Ирония судьбы, или С лёгким паром!» деп кинону аңгы-аңгы телеканалдарга каш-даа хүн улаштыр көргүзүп кээр, бо кинону чон дүн-хүн чок көрүп-ле, көрүп-ле турар. Кажан-даа хөңнү калбас.
«Ирония судьбы, или С лёгким паром!» деп кинону 1976 чылдың январь 1-де Москваның шагы-биле эртенгиниң 6 шакта совет улус төп телевидениеден эң-не баштай көрген. Ол-ла хүн 100 муң ажыг кижи ону көргени бо кино чоннуң эң сонуургаар фильмнериниң бирээзи болу бээриниң херечизи болган. 1994 чылдан бээр чылдың-на декабрь 31-де бо кинону телевидениеге көргүзери хажык чок чаңчыл апарган.
Кинонуң төөгүзү база солун. Композитор Никита Богословскийниң эжи кижи Чаа чыл байырлалының бүдүүзү декабрь 31-де эштери-биле Москваның чонунуң ынак чунар-бажыңы Сандуновка чунуп тура, эштери-биле арага ишкеш, аңаа билбестээн, эзирик эштери хөк бодап, ону поездиге олуртуптарга, ол кижи Киевке миннип келген дугайында хөктүг дамчыыр чугаа турган. Бо төөгүге үндезилеп, драматург Эмиль Брагинский биле Эльдар Рязанов 1969 чылда «С лёгким паром! Или однажды в новогоднюю ночь…» деп шиини бижээннер. Хөктүг сюжеттиг шии солун боорга, Москваның театрлары сценага тургузуп, эвээш эвес акшаны көрүкчүлерден чыып ап турган. Ол шииниң сюжеди-биле Эльдар Рязанов телекино тырттырар дээнин дыңнааш, аңаа тырттырыксаар актёрлар хөй болган. Чижээлээрге, кол маадыр Женя Лукашинниң ролюн ол үеде ат-сураа алгыг Андрей Миронов дыка ойнаксаан. Ооң арага-дарыга чамдыкта сундуга бээри, херээженнер ону сонуургаары билдингир, ооң ындыг чаңы кинога чаа хөөн киирбес деп билгеш, режиссёр ону Лукашинниң ролюнга албаан. Бо рольга Рязанов көрүкчүлерге ады эки билдинмес актёрну дилеп турган. Режиссёрнуң дузалакчыларының бирээзи аныяк актёр Андрей Мягковту көөрүн саналдаан. Бо актёрнуң алыс мөзү-бүдүжү Женя Лукашинниң ролюн ойнаарынга дөгүп боорун Рязанов билип кааш, кол рольду Мягковка берген.
Кинонуң кол херээжен ролюн ойнаар артисти тывары база белен эвес болган. «Анатомия любви...» кинода поляк артист Барбара Брыльсканы көргеш, ол рольга бо артист тааржыр деп шиитпирлээн. Ол үеде Барбара Брыльска совет көрүкчүлерге билдинмес турган. «Ирония судьбы, или С лёгким паром!» деп кино Андрей Мягков биле Барбара Брыльскага улуг экранче тепкииш болган. Поляк артистиң орустаары шоолуг эвес боорга, ооң кинога чугаазын артист Валентина Талызина, ырлаарын Алла Пугачева олар күүсеткеннер. Андрей Мягковтуң кинога ырларын ыраажы Сергей Никитин күүсеткен.
Кинода арагалаашкын сюжедин Москвада Сандунов чунар-бажыңга тырттырган деп көрүкчүлер бодаарлар. Херек кырында ону “Мосфильмниң” соок павильонунга тырттырган. Бо сюжетти тырттырып турган баштайгы хүн актёр Александр Белявскийниң төрүттүнген хүнү-биле дапкырлажы берген. Актёр Бурков бутафор арага шилдерин ылап-ла арагалыг шилдер-биле бүдүү солупкан. Сюжетти тырттырып турда, актёрларның эзирии билдине берген. Режиссёр Рязанов сюжетти тырттырарын соксаткан. Актёрлар элээр турда, бо сюжетти каш-даа катап тырттырган. Актёрларның элээр ойнаары эзирик ойнап турганынга черле четпес болган. Ынчангаш “эзирик” сюжетти киноже киирген.
Кинону март айда тырттырып эгелээш, чайның ортаа үезинде дооскан. “Кышкы” сюжеттерни тырттырарда, хөвең, чугай, ак саазын дээш янзы-бүрү ак өңнүг материалдарны хар орнунга ажыглаан, тускай хүртүлер-биле агаарны хадыдып турган. Бажың иштинге кадрларны Мосфильмниң павильоннарының бирээзинге тырттырган.
Ленинградка тырттырган ышкаш кадрларны Москваның Вернадский проспектизинден тыпкан. Ында Ленинградта бажыңга дөмей бажың бар болган. Ол бажыңга «Ирония судьбы, или С лёгким паром!» деп кинону тырттырганынга тураскаал кылдыр кол маадыр Лукашинниң тудуп алгаш чоруп турганы, иштинден бүрүлерлиг хадың будуктары көстүп турар портфель сиилбээн самбыраны ооң ханазында аскан.
Ш. МОҢГУШ белеткээн.
“Шын” №2 2025 чылдың январь 23