Аравыста «Алдын курлавырның эртинези» болур арга-дуржулгалыг хоочуннарывыс ам-даа ажылдап, аныяктарга арга-сүмезин кадып чорууру өөрүнчүг. Ындыгларның бирээзи Өвүр кожууннуң төвү Хандагайты сумузунуң «Хүнчүгеш» уруглар садының кижизидикчи башкызы Саяна Моңгуш. Ол бүгү чуртталгазын уруглар садынга өргээн.
Өвүр кожуунче сургакчылаашкын үезинде «Хүнчүгеш» уруглар садынга барып, Саяна Кертиковнаның уруглар-биле ажылын сонуургап көөр аргалыг болдум.
«Математика – эртемнерниң кадыны-дыр. Уруглар садтарынга көрдүнген тускай программа-биле ажылдап турар бис. Уруг 2 харлыындан тура санны санап өөренип эгелээр. «Эртемни – уругларга» деп булуңчугашты кылып алган бис. Чүге дизе бичии уруглар санны оюннуң дузазы-биле билип алыр. Оюндан уругларның караа ажыттынып частыр. Ребустар болгаш хөглүг бодалгалар уругларның сайзыралынга кончуг ажыктыг. Оюннар таварыштыр уругнуң бир дугаарында угаан-медерели сайзырааш, өөренири эки болур. Ийиде, күш-ажыл талазы-биле сайзыраар. Үште, шыңгыы кижизидилге сандан, оюннардан эгелээр. Бо программаның онзагай чүүлү болза уруг бир чада, ийи чада дээш 0-тен 10-га чедир өөренипкеш, ол чадалар аразынга өңнерни, сан оранында кымнар чурттап турарындан тура шиңгээдип алыр» – деп, ол чугаалады.
Саяна Кертиковна Хандагайты суурга төрүттүнгеш, ол-ла сумуда амыдырап-чурттап чоруур. Хандагайты ортумак школазын 1989 чылда дооскаш, «Хүнчүгеш» уруглар садынга девискээр ширбип ажылдап эгелээн. Ол ояар уруглар садындан кайнаар-даа чорбаан. Ооң күш-ажыл дептеринде чаңгыс-ла бижик бар. Школа дооскан аныяк кыс уруглар садынга ажылдавышаан, Абакан хоорайның башкы институдунуң педагогика салбырын бот-өөредилге-биле дооскан. Ол – чеди кады төрээннериниң хеймери. Боду ийи кыстыг. Авазы, ачазы кайызы-даа бөдүүн араттар. Авазы таңныылдап, а ачазы одакчылап ажылдап чораан. Саяна Моңгуштуң кады төрээннери доозазы башкылар, ажы-төлге үжүк-бижикти өөредир буянныг иштиң кижилери болганы ада-иезиниң күш-ажылының үре-түңнели-дир.
Саяна Кертиковнаның ийи кызының улуу Томскунуң эмчи колледжизин дооскаш, Кызыл хоорайда аптекада ажылдап чоруур. А хеймер кызы Томскунуң демир-орук техникумун дооскан, амгы үеде Барнаул хоорайның эмчи университединде 2 дугаар курста өөренип турар.
Кижизидикчи башкы дээрге чаш уругнуң ийи дугаар авазы дег. Эртемденнер, депутаттар, даргалар, эмчилер, башкылар, ажылчыннар, инженерлер, чолаачылар дээш кандыг-даа мергежилдиң кижилери кижизидикчиниң холундан өзүп мандып үнер. Чаштар-биле ажылдап турар башкының бир кол сорулга- зы – чаш уругнуң кандыг-ла-бир чүүлге салым-чаяанын эскергеш, ону сайзырадыры азы хензиг чаштың сагыш-сеткили, угаан-медерелинде чаштып чыдар хензиг отчугашты өөскүдүп кыпсыптары. 30 ажыг чыл дургузунда уруглар садынга чаштар-биле ажылдааны – ооң ажы-төлге ынакшылының бадыткалы-дыр.
/ Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №48 2025 чылдың декабрь 11
