Назы четпээн ажы-төл аразынга хоойлу-дүрүм болгаш корум-чурум үрээшкиннерин болдурбазы – эрге-чагырганың болгаш ниитилелдиң кол сорулгаларының бирээзи. Өөредилге-кижизидилге черлериниң, хоойлу-дүрүм болгаш корум-чурум камгалалының органнарының болгаш өске-даа албан черлериниң хүн бүрүде чорудуп турар ажылындан аңгыда, улуг сорулгаларлыг программаларны база республикага хүлээп алган.
Оларның бирээзи “2022 – 2024 чылдарда назы четпээннерниң хайгаарал чок болбазының болгаш корум-чурум үревезиниң профилактиказы” деп Тыва Республиканың күрүне программазы. Тыва Республиканың Чазааның 2021 чылдың сентябрь 29-та № 517 доктаалы-биле бо программаны хүлээп алган. Ооң кол сорулгазы – назы четпээн оолдар, уругларның хайгаарал чок артар болгаш корум-чурум үрээр чоруун болдурбас дээш, профилактика ажылдарын баш бурунгаар чорудары. Программаның күүселдези дээш харыысалгалыг күрүне албан чери – Тыва Республиканың Өөредилге яамызы. Ында салдынган сорулгаларны чедип алыры-биле Өөредилге яамызы иштики херектер органнары, Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы, Культура болгаш туризм яамызы дээш өске-даа албан черлери-биле кады демнежип ажылдаар ужурлуг дээрзин программаның күүселдезиниң дугайында чүүлде айыткан. “2022 – 2024 чылдарда назы четпээннерниң хайгаарал чок болбазының болгаш корум-чурум үревезиниң профилактиказы” деп Тыва Республиканың күрүне программазын боттандырып чорударынга акша-төгерикти тускайлап үндүрери көрдүнген.
Назы четпээн ажы-төл-биле ажылга хамаарылгалыг албан черлериниң медээлери-биле алыр болза, ук программаның күүселдезинде эки чүүлдер бар. Тыва Республика талазы-биле Иштики херектер яамызының коллегиязының 2022 чылдың январь айда болган хуралынга 2021 чылда назы четпээннер аразынга кем-херек үүлгедир чорук 21,3 хууга кызырылганын демдеглээн. 2022 чылдың эрткен сес айларында назы четпес ажы-төлдүң корум-чурум үрээриниң болгаш кем-херек үүлгедиглеринге киржилгезин Тыва Республика талазы-биле Иштики херектер яамызының чогуур албан черлериниң сайгарып көргениниң дугайында медээлер ёзугаар алыр болза, эрткен 2021 чылдың деңнелинден шоолуг-ла эвээжевээн, харын-даа мырыңай кем-херек үүлгедиглеринге назы четпээннерниң киржилгези 2,2 хууга көвүдээн болган.
Республикада назы четпээннерниң хайгаарал чок чоруу болгаш корум-чурум үрээриниң байдалы дүвүренчиг болуп артпышаан. Ону чавырылдырарынга “2022 – 2024 чылдарда назы четпээннерниң хайгаарал чок болбазының болгаш корум-чурум үревезиниң профилактиказы” деп Тыва Республиканың күрүне программазының күүселдези дээш харыысалгалыг өөредилге-кижизидилге черлериниң, тус чер эрге-чагыргаларының дээш өске-даа албан-организацияларның улам демниг кады ажылдажылгазы негеттинип келген.
Ынчалза-даа назы четпээн ажы-төлүвүстүң чаагай чоруу, келир үези дээш улуг харыысалга ада-иелерде, өг-бүлезинде, долгандыр улуг улуста – бүгү ниитилелде дээрзин утпаза чогуур. Ынчангаш шак бо угланыышкынга албан черлериниң чорудуп турар ажылынга бистиң деткимчевис негеттинип турар.
Шаңгыр-оол Моңгуш.