Чаа ном
Республиканың кожууннары боттарының солуннарын үндүрүп, чонга ажыктыг солун медээлерни чырыдып турар. Оларның аразында ажылынга бердинген үре-түңнелдиг ажылдап чоруурларга Чөөн-Хемчик кожууннуң "Чаа орук" солуннуң кол редактору Вячеслав Монгушту хамаарыштырып болур.
Ол 2009 чылдан тура солуннарга чырыттынып турган материалдарны, ховар чуруктарны чыып тургаш, чоокта чаа эки шынарлыг, өңнүг 192 арындан тургустунган “Наадым, байырларга эрткен аъттар” деп номун чырыкче парлап үндүрүп алган.
Вячеслав Монгуш "Чаа орук" солунга 2012 чылдан тура кол редактору болуп ажылдаа-ла, ам 10 чыл болуп турар. 1984 чылдан бээр "Ленинчи орук" солунга корреспондент кылдыр ажылдап тургаш, 1986–1987 чылдарда Уфаның полиграфия училищезинге өөренип киргеш, "фотокорреспондент" тускай мергежилди чедип алган. 1988 чылдан бээр "Шын" солунга информация болгаш спорт килдизинге ажылдааш, улаштыр "Тыва Республика", "Эне сөзү" солуннарга, 2000 чылдар эгезинде "Ленинчи орук" деп адаттынып турган солунну "Чаа орук" деп эде адаан соонда, аңаа корреспондентиден, харыысалгалыг секретарь албан-дужаалдарны күүседип, чогаадыкчы ажыл-ижин уламчылап, ук солуннуң кол редакторунга чедир депшээн.
Аът чарыштары, мөге хүрештери, Чадаананың Алдыы, Үстүү хүрээлериниң лама башкылары-биле дагылгалар, номналдар, чаңчылдар болгаш өске-даа солун культура-массалыг хемчеглерни чырыдып, солуннуң сайгарылгазындан кирген эвээшбиче акша-хөреңги-биле ажылын шуудадаткан.
Кандыг-даа ажыл үре-түңнелдиг, кижи ажылы истиг. Ынчангаш бир-ле чогаадыкчы ажылды кылыр сорулга салып, номнар үндүрерин бодап алгаш, суурунуң школазынга өөренип эгелээнин, эш-өөрүнүң, башкыларының, күш-ажылдың тергииннериниң, баштайгы ынакшылдың, сагыш-сеткилдиң чараш эң-не бедик илередииниң дугайында шенелделерин солуннарга бижип турган.
Чылгычылар дугайында номну бижииринче Чөөн-Хемчик кожууннуң Аът федерациязының даргазы Доржу Биченекович Монгуш-биле ужуражылга улуг рольду ойнаанын Вячеслав Монгуш чугаалады: “Тос-Булакка тозан чылдарда республиканың малчыннар Наадымы болуп турда, Шеминиң бора малы эртерге, "Газ-53" машина-биле ээзин Тываның Президентизи Шериг-оол Дизижикович шаңнап турда, "Зенит" камера-биле база бичии, таакпы хавы хире камераны "Свема" деп бүдүрүлгениң фотопленкаларын сыптап алгаш, тырттырып турган мен. "Зенитке" 36 кадр, а "Агатты" сыптап, фотопленка-биле октап алырга, 72 кадр азы ол хире чурукту тырттырып ап болур чүве. Чадаанага болгаш Тываның өске-даа девискээрлеринге аът чарыжы болурга-ла, солуннарга чүгле кыска медээлер чырыдып бижиир турдум. Чоорту ол барымдааларны калбартып, делгемчидир, чылгычыларның допчу-намдарларын, аъттарның маңын, өңчүзүнүн, кайы чарышка эрткенин ол үеден эгелеп долу чыып, барымдааларны шүүштүрүп, төөгүнү чыып эгелээш, ийиги номумну чырыкче үндүрдүм. Баштайгы "Хайыракан: Төрээн суурум кижилери" деп номну 2020 чылда Кызылга "Тываполиграф" типографиязынга 100 тираж кылдыр парладып, үндүрткен мен. "Чадаана – Чөөн-Хемчик" деп бөлүктээн номнарның баштайгызын аарыг-хамчыктың кызыгаарлаан үезинде бижип дооскаш, Тыва Арат Республиканың 100 чылдаан байырлалының төөгүлүг чылында үндүртүп алдым. Ийиги номну "Наадым, байырларга эрткен аъттар" деп адааны ужурлуг. Тыва Арат Республиканың көскү күрүне удуртукчулары, төөгүге ады кирген билдингир кижилерниң, өгбелерниң, чылгычыларның ат-алдарын бедидер, аныяктарның мал ажыл-агыйын сайзырадып, тыва чоннуң дугайында өске-даа кижилерге билиндирер, делгередир дээш, төөгү барымдааларынга, боттуг барымдааларга даянып үндүргеним бодумнуң чогаадыкчы чедиишкиним болур” – деп, номнуң автору чугаалады.
"Чаа орук" солуннуң төөгүзү байлак. Ол 1943 чылда үндезилеттинген. Ооң үндүрүкчүзү — Чөөн-Хемчик кожууннуң чагыргазы. Аңаа Тываның алдарлыг журналистери, чогаалчылары, шүлүкчүлери ажылдап чораан. Амгы үеде солуннуң кол редактору өске чогаадыкчы ажылдарны чырыкче белеткеп турар.
Бистиң корр.