10 дугаар Камбы-ламаны соңгаан
Тыва Республиканың чаа Камбы-ламазын соңгааны неделяның бир онзагай болуушкуну болган. Соңгулдага республиканың чүс ажыг ламалары киришкен. Түңнелинде хөйге билдингир Долаан башкыны (шажынчы ады Лоден Шераб) томуйлаан.
Ол Индияның Дрепунг Гоманг хүрээзинче 2002 чылда өөренип киргеш, геше эртем чадазының долу курузун чедиишкинниг өөренген. Ол ышкаш Гелонг Лоден Шераб (Долаан Александрович Уржанай) Тубтен Шедруб Линг хүрээзинде Россияның сарыг шажын университедин удуртур ректору болур.
«Чаа ажыл-агыйыңарга чаагай үүлени, улуг-улуг чедиишкиннерни күзедим!» — деп, Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг чаа соңгуттурган Камбы-ламага байырын бодунуң блогунга бижээн.
Бии-Хемде ном саңы чаарттынган
Тывада национал төлевилел боттаныышкыны-биле 19 дугаар чаарттынган ном саңы ажыттынган. Бии-Хем кожууннуң төп библиотеказы капитал септелге соонда база катап номчукчуларын хүлээп эгелээн. Бо чылын Тожу кожууннуң Доора-Хем суурда болгаш Ак-Довурак хоорайда ындыг библиотекалар база ажыттынган.
«Тывада дыка хөй библиотекаларда он-он чылдар дургузунда капитал септелге кылбаанындан чаартылгалар негеттинип турган. Ол ышкаш чурагайлыг технологиялар үезинде библиотекаларны үениң негелделеринге дүүштүр аныяк салгалдың негелделерин хандырары-биле номчукчуларга таарымчалыг байдалдарны тургузарын үе негеп келген. Ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээриниң базымы библиотекаларны чаартырында» — деп, Владислав Ховалыг бодунуң блогунда дыңнаткан.
Улуг-Хемниң тергиин ногаажызы
Улуг-Хем кожууннуң эрес-кежээ ногаажыларының аразынга кожуун чергелиг мөөрей болган. Аңаа үлегерлиг ногаажылар идепкейлии-биле киришкен. "Өг-бүлениң шыгжамыры" төлевилелди боттандырар сорулга-биле эрттирген мөөрейниң тиилекчилерин күскү дүжүт ярмарказының үезинде байырлыг байдалда шаңнап-мактаан. "Тергиин ногаажы" мөөрейниң тиилекчизи Шагаан-Арыгның чурттакчызы, дуржулгалыг ногаажы Алена Дүлүш болган.
Эң улуг картофель
Хадың сумузунуң Культура бажыңынга «Эң аар деңзилиг картофель–2025» деп мөөрейни эрттирген. Дөрт дугаар эртип турар мөөрейге бо чылын Тарлагдан А.Б. Соскал эң аар деңзилиг дазыл-чемишти өстүргеш, тиилекчи болган. Чемпион картофельдиң деңзизи – 1 кил 679 грамм.
«Картофельден онзагай чем» номинацияга Аржаанның Культура бажыңының, «Делгелгениң тергиин киржикчизи» номинацияга Хадыңның «Энелер» хоочуннар эвилелиниң төлээлери, «Тускай хевирлиг картофель» номинацияга Н.Н. Оруспай, «Хөглүг картофель» номинацияга сумунуң дазылга бажыңының «Улуг өг-бүлези» тиилээн.
Бии-хемчилер ажаап өстүрген дазыл-чемижин болгаш ногаа аймаан делгелгеге садып-сайгарган. Тиилекчилерге өртектиг белектерни тывыскан.
Уран чүүл школазында чаа өг
Тес-Хемниң найысылалы Самагалдайның Симчит Авый-оол аттыг уругларның уран чүүл школазының девискээринде чаа өгнү тургускан. Уран чүүл школазының коллективи өгнү боттарының деми, күжү-биле кылып алганнар. «Культура» национал төлевилелдиң иштинде эрттирип турар көдээ культура албан черлериниң аразынга мөөрейге ук школа киришкеш, «Тергиин уран чүүл школазы» деп шаңналга төлептиг болган. Шаңналга алган сертификады-биле тыва өгнү садып алганнар.
Чаа өг янзы-бүрү мастер-класстар, ус-шевер мастерлер, чурукчулар-биле ужуражылгалар дээш өске-даа солун хемчеглер эрттирер бир оназай культура төвү болур.
Хоочуннар спартакиадазы
Мөңгүн-Тайганың Мугур-Аксы спорт школазынга Улуг назылыглар хүнүнге тураскааткан хоочуннар спартакиадазы бедик деңнелге эрткен. Беш аңгы чадага болган маргылдааларга хүндүлүг хоочуннар идепкейлиг киришкеннер. «Кадык амыдырал дээш!» деп кыйгы-биле киржикчилер боттарының аваангыр-кашпагайын, сеткил-соруунуң сергээн, мерген-угаанныын көргүскеннер.
Шупту киржикчилерни өртектиг белектер-биле шаңнаан. «Хамнаарак» уруглар садының ортумак бөлүүнүң чаштары хоочуннарга байыр чедирип, открыткаларны сөңнээн.
А. СОЯН белеткээн.
Чуруктарны интернеттен хоолгалаан.
«Шын» №39 2025 чылдың октябрь 9