Кыш ортузу ажа берген. Кожууннарда кыштаглаашкын кандыг байдалда эртип турарын ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызындан сонуургадывыс.
2023–2024 чылдың кыжын республика девискээринге мал-маганны онча-менди ажаап алыры-биле, 2023 чылдың күзүнүнде, ноябрь айда, Тываның Чазаанга тос эр кижиден тургустунган оперативтиг штабты тургускан. Дүн-хүн чокка долгап болур, 83942297550 дугаарлыг «изиг шугумну» ажыткан турган. Декабрь эгезинден тура 20 хире хамааты республиканың аңгы-аңгы кожууннарындан дуза дилеп долгаан. Малчыннарның дилээ колдуунда-ла кыштагларже баар орук ашталгазы.
Ниитизи-биле -44, -62 градус чедир сооп, үзүк-соксаал чокка хар чагган түңнелинде, кыштаглаашкын белен эвес эртип турар. Улуг хар мал одары чок кылдыр дуй чаапкан. Эрткен чылдарга деңнээрге, хар 5–10 сантиметр кылын кылдыр чагган. Эрзин, Өвүр, Мөңгүн-Тайга, Тес-Хем кожууннарда хар эң-не улуг, а Чөөн-Хемчик, Бай-Тайга, Барыын-Хемчикте чүгээр болган.
Малдың баш саны ниитизи-биле – 376,76 муң. Оларның 208,9-у бода малга хамааржыр. А шээр малдың баш саны – 1143,8 муң. Малдың ниити деңгели ортумак байдалда. Эрткен чайын кааңнаашкынның түңнелинде чамдык кожууннарда кыш арай берге байдалда эртип турар. Март ортузунда мал оолдаашкыны болур.
Мал кыштаглаашкыны чедиишкинниг болзун дээш, республикага 276,9 муң тонна сигенни белеткээн турган. Бо хүннерде 166,4 муң тонна мал чеми курлавырда бар. Улуг харлыг, соок кыш болганындан чамдык кожууннарда мал кыштаглаашкыны нарын байдалда эртип турар. Ынчангаш республика курлавырындан Эрзин болгаш Мөңгүн-Тайга кожууннарга – 350 килограммның 500 дүрүг сигенин, Өвүрге 300 дүрүгнү, Тес-Хемге 200 дүрүг сигенни таарымчалыг өртекке саткан. 350 килограмм деңзилиг бир дүрүгнүң өртээ – 2500 рубль. Республика курлавырында мал чеми ам-даа бар: сиген – 805 тонна; сула – 150 тонна; оодурба – 162 тонна.
Чаа чылдың байырлалының үезинде яамыларның болгаш кожууннарда көдээ ажыл-агый удуртулгазының төлээлери малчын аалдарже үнүүшкүннерни чоруткан. Чидириглер илереттинмээн.
Айдың ОНДАР белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
«Шын» №5 2024 чылдың январь 24
