Март 13 - Россияныӊ геодезист болгаш картограф мергежилдиг ажылдакчыларыныӊ профессионал байырлалы.
Чер бөмбүрзек-биле тудуш харылзаалыг геодезия деп тускай эртемниӊ база ажыл-амыдыралын ооӊ-биле холбаштырган кижилерниӊ дугайында «Объективте - геодезия» деп фото-делгелгени Тываныӊ А. Пушкин аттыг Национал библиотеказы бараалгадып турар.
Онзагай делгелгениӊ аалчылары - Тывада Росреестр эргелелиниӊ ажылдакчылары. Чаладып келген аалчылар делгелгеге хол куруг келбээн болду.
Республиканыӊ чер-биле харылзаалыг ажыл-агыйын допчулап көргүскен ховар төөгүлүг улуг калбак фото-альбомну сонуургадып көргүзери-биле, ажылыныӊ архивинден эккелгеннер.
Кара-көк хилиӊ карттыг, алдан арынныг улуг альбомда ТАР-ныӊ, Ада-чурттуӊ Улуг дайыныныӊ үезинде Кызыл коштуӊ төөгүзүн, Совет Тывага хөгжүп сайзыраан колхоз, совхозтарныӊ мал, чер ажыл-агыйыныӊ чуруктарын чыып каан.
📢 - Геодезист болгаш картограф мергежилди өөренип алырынга, география, геометрия, математика, химия, физика, биология, информатика болгаш астрономия эртемнерин эки билири чугула - деп, инженер-геодезист Каӊ-Демир Куулар чугаалааш, амгы үеде геодезист кижиниӊ ажылчын чепсээ, ажылыныӊ уг-шии-биле таныштырган.
📢 Республиканыӊ бедик тайга-сыннарыныӊ кырында тургускан геодезия пунктулары черниӊ кырын тырттырып шыгаар, тодаргай шын медээлерни спутник таварыштыр дамчыдар дээрзин тайылбырлады. Чамдык кижилер тайга-сын бажында пунктуларга чаламалар, кадактар азып турар. Тускай хүлээлгелиг пунктуну оваа ышкаш ажыглавас ужурлуг. Чүге дээрге хамык чүүлдер баглап каан пунктуларныӊ медээлери билдинмес, чуруктары көзүлбес, бүлүртүӊ болгулаар. Ынчангаш ырак-узак черлерде геодезия пунктуларынга чүнү-даа азып баглавазын специалист сүмелеп турар.
📢 - Хоорай, суурлар болгаш чер кырынга тудуп кылыр шупту ажылдарга геодезист инженер, картографтыӊ эртем-мергежили херек. Олар тускай лицензиялыг болур.
Шаанда, 1950 чылдар үезинде, Тываныӊ суурларыныӊ, колхоз, совхоз төптериниӊ, тараа шөлдериниӊ, суггарылга системаларыныӊ каяа турарын бистиӊ хоочуннарывыс шыйып турганнар. Ынчан бо үениӊ технологиязы ышкаш херекселдер-даа турбаан.
Чайын - аът-хөл, а кыжын - хаак берип каар. Девискээрни аргамчы, кымчы дурту-биле хемчээп турган дээрзин төөгүп чугаалаар улус чүве» - деп, Тывада Росреестр эргелелиниӊ удуртукчузунуӊ оралакчызы Людмила Седен тайылбырлады. Ол боду - ''инженер-землеустройщик'' деп адаар эртемниг.
Республиканыӊ геодезия болгаш картография талазы-биле кылыр ужурлуг ажыл-херээниӊ дугайында специалистерниӊ тодаргай тайылбырын ниитилел-поликтиктиг «Шын» солуннуӊ дараазында үндүрүлгезинден номчуп болур.
Р. Демчик