Күрүне автоинспекциязының ажылдакчылары машина башкарар меге шынзылгалыг хамаатыларны илередип, кижилерни амы-тынындан чарган орук озал-ондактарының чылдагааннарын тодараткан.
ЧОЛААЧЫЛАР КЫШКА БЕЛЕН ЭВЕС
Тывага эрткен ноябрь айның баштайгы неделязында 60 орук озал-ондаа болган. Ооң чылдагааны хар чаапканындан чамдык чолаачылар кышка белен эвес болганы илереттинген. Үе шаанда чайгы дугуйларын кышкызынче солуп ап турарын Күрүне автоинспекциязының ажылдакчылары кыйгырып турар. Октябрь 30-де Тывада ИХЯ-ның автоинспекциязының орук-патруль албанының тускай дежурный бөлүүнче Р-257 автомобиль оруунуң 825 дугаар километринде орук озал-ондаа болган деп медээ келген. Баш удур тодараткан медээлер-биле алырга, аар кемдээшкин алганының түңнелинде 2 кижи амы-тынындан чарылган.
Чоокта чаа Улуг-Хем кожууннуң девискээринге Р-257 автомобиль оруунга 869 дугаар километрге ВАЗ маркалыг автомобильдиң 31 харлыг чолаачызы оруктуң удурланышкак талазынче үндүр халыткаш, 64 харлыг чолаачының башкарып чорааны Тойота маркалыг автомобиль-биле үскүлешкен. Харын-даа амы-тынындан чарылган кижи чок болган. Ынчалза-даа машинага чораан кижилер аар кемдээшкиннерни алган. Оон аңгыда, ноябрь 3-те чидириглиг орук озал-ондаа база болган.
ТР-ниң ИХЯ-ның ОШАЧКИ эргелелиниң кол инспектору Аржаан Додугбай ук орук озал-ондактарының түңнелинде болган чидириглер дугайында чугаалаан: “Ол орук озал-ондааның түңнелинде, 5 кижи аар кемдээшкиннерни алгаш, эмчиже кирген. Кайы-даа автомобильдиң чолаачыларының ханында арага бар-чогун тодараткан. Орук озал-ондааның үезинде ВАЗ-2115 маркалыг автомобильге 2, а Тойота Вишке 6 кижи чораан. Ноябрь 3-те болган орук озал-ондааның түңнелинде 1 кижи амы-тынындан чарылган, 1 кижи кемдээн. ВАЗ-21 Нива маркалыг автомашина чүък машиназы-биле үскүлешкен болган”.
МЕГЕ ШЫНЗЫЛГАЛАР
Орук-патруль албанының рейдилериниң түңнелинде Форд фокус маркалыг автомобильди тургузупкаш, 38 харлыг чолаачының автомобиль башкарар шынзылгазын хынаптарга, Луганск Улус Республиканың Луганск хоорайының чурттакчызынга хамааржыр болган. Чолаачының мегезин Күрүне автоинспекциязының оперативтиг хыналдазының үезинде илереткен.
Ол элээн хөй катап шылгалданы дужаарын оралдашкан түңнелинде, чөгел төнгеш, 2023 чылдың июнь айда таныыры Херел деп кижиден 300 муң рубльга шынзылганы садып алганын чугаалаан. Кылымал документилерни хавыргаш, техника-экономиктиг экспертизаже чорудупкан. Машиназын торгаал онаар машина тургузар черже киирген.
Шак-ла ындыг таварылга Шагаан-Арыг хоорайга база болган. Тус черниң 35 харлыг чурттакчызының документилерин хынаптарга, база-ла машина башкарар шынзылгазы өске кижиниң адында кылдынган болган.
– Хыналда үезинде херээжен кижиниң машина башкарар эрге чогу илереттинген. Чолаачыга хамаарыштыр шынзылга чок автомобиль башкарып чорааны, айыыл чок чоруктуң курун куржанып албайн чорааны дээш административтиг харыысалгага онааган. Бо чылдың октябрь айда 100 муң акша-биле Шагаан-Арыг хоорайның 25 харлыг чурттакчызы таныыр кижиден шынзылганы садып алганын херээжен чолаачы чугаалаан. Кылымал документини почта таварыштыр Москвадан чорудупкан болган. Шынзылганы экспертизаже, машинаны торгаал онаар машина тургузар черже чоруткан – деп, Аржаан Додугбай чугаалаан.
Автомобиль башкарар документилерни Күрүне автоинспекциязының чаңгыс аай баазазынга хынап турарын автоинспекторлар сагындырып турар. Мөлчүкчүлерниң дүрген болгаш шынарлыг шынзылга кылып бээр бис деп көгүдүүнге алыспазы чугула. Ону улуска саткан-даа кижи, ажыглаан-даа кижи дөмей-ле кеземче харыысалгазын хүлээнир апаар.
ТАЙГЫР ОРУКТАРДАН ОВААРНЫҢАР
Агаар-бойдустуң өскерлип турары-биле орук шимчээшкининиң киржикчилерин кончуг кичээнгейлиг болгаш оваарымчалыг болуп, орук дүрүмнерин сагыырынче автоинспекторлар кыйгырып турар. Чолаачылар оруктуң болгаш агаар-бойдустуң байдалдарын өөренип көргеш, далашпайн, оожум, кыдыында болгаш арты-мурнунда машиналар аразының ыраан сагыыры чугула. Озал-ондак болдурбазы-биле, хенертен ээй тудуп, тормозтап болбас.
“Ол ышкаш чолаачыларны чайгы дугуйларын кышкызынче солуп алырын база кыйгырып тур бис. Хыналдалар үезинде эскереривиске, шупту чолаачылар дугуйларын солуваан. Чамдыктары солуп-даа алган болза, хөлүн эрттир эргилей берген дугуйларлыг болуп турар. Ынчангаш дугуйларны үе-шаанда солуп алыры орук озал-ондактарын эвээжедип турар. Ол дээрге-ле боттарының болгаш өскелерниң-даа чуртталгазын, кадыкшылын, машина-техниказын камгалап-кадагалап алыры болур. Чадаг кижилерни караңгыда чырып турар херекселдерни ажыглап, идик-хевинге, сумказынга чыпшырып, орук кежерде, оваарымчалыг болурун кыйгырдывыс” – деп, автоинспектор чугаалаан.
Ниитизи-биле неделя дургузунда 60 орук озал-ондаа болганы улуг дүвүрелди оттуруп турар. Ооң түңнелинде 5 кижи амы-тынындан чарылган, 13 кижи кемдээн. Ол ышкаш 58 эзирик, 129 шынзылга чок чолаачыны туткан. Эзирик чолаачы дээрге-ле айыыл-халаптың чылдагааны дээрзин утпаза чогуур.
Чыжыргана СААЯ.
Чуруктарны интернеттен алган
“Шын” № 86 2023 чылдың ноябрь 11
