Май 1 — Частың болгаш Күш-ажылдың байырлалында чоннуң база бир четтикпейн манаар болуушкуну – парктың чайгы сезонунуң ажыдыышкыны.
Бо чылын паркта эвээш эвес чаартылгалар чоруттунуп турар. Ол дугайында ТР-ниң Национал культура болгаш дыштанылга парыгының директору Дмитрий Хертек чугаалаан:
– Бо чылын бистиң парыгывыста эң-не кол чаартыл- га – ооң адын катап эгиткени. ТР-ниң Чазак Даргазы Владислав Ховалыгның даалгазы ёзугаар, Тиилелгениң 80 чыл оюн уткуштур Совет Эвилелиниң Маадыры, ужудукчу Николай Гастеллонуң адын катап ТР-ниң Национал парыгынга эгиткен бис. Май 9 байырлалында паркче кирер эжик кырынга ооң адын көзүлдүр азар бис.
Кургаг фонтан чаштарны өөртүр
Эрткен чылын “Биче хоорайлар база төөгүлүг суурлар хөгжүлдези” президент программазы-биле “Таарымчалыг хоорай хүрээлеңин тургузары” мөөрейге бистиң “Тыва кавай” деп төлевилеливис тиилекчи болган. Ынчалдыр 114 сая рубль деткимчени алдывыс. Бо чылдың апрель айдан эгелеп төлевилелдиң боттанылгазын эгелээн бис. Бо хүннерде “Угулза” КХН ажылды чорудуп турар. Бо төлевилел ёзугаар 16 гектар черге янзы-бүрү дыштанылга зоналары, 100 дөрбелчин метр шөлдүг делгелге шөлү, кафе дээш өске-даа чаа үеге дүүшкен чараш чүүлдерни тудары көрдүнүп турар. Оларның аразында узуну 8 метр, дооразы 4 метр хемчээлдиг черге “кургаг” фонтан база турар. Тывада амдыызында ындыг фонтан чок, бир дугаары-дыр. Бо бүгү чаартылгаларны парктың ээнзиргей турган чөөн талазынче девискээринге кылыр. Бо чылдың октябрь төнчүзүнге чедир ажылды доозар деп планнап турар.
Аттракционнар талазы-биле база чаартылгалар бар. Эрткен чылын 3 сая рубль өртектиг “Улу” деп аттракционну бистиң Культура яамызы садып берген. Бо чылын 3 аттракционну салырынга белеткеп тур бис. Бирээзи, “Языты-мелегей” деп илчирбелиг өг-бүле аттракциону, өскези – “американские горки” деп адап турарывыс экстремалдыг аттракцион, үш дугаары, бичии паровоз-биле халдыр аттракцион. Ону республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң тускай программазын таварыштыр “Парадиз парк” КХН тудуп турар. Ниитизи-биле 17 сая рубль түңнүг төлевилел. Бо чаа аттракционнарны май 9-та ажыдар деп планнап тур бис.
Хемелер, катамараннар четчир
Оон аңгыда, эрткен чылын 5 катамаран саткан болзувусса, бо чылын 7 чаа катамаран, 10 хеме немешкен. Ынчалдыр бо чылын 12 катамаран, 20 хемелиг бис. 11 видеокамера таварыштыр парктың девискээринде хайгааралды чорудуп турар, аңаа немей 20-ни июль айга чедир салыптар бис. “Тыва кавай” деп төлевилел ёзугаар чаагайжыткан девискээрге 20 ажыг видеокамера турар. Ынчалдыр 50 ажыг видеокамера парк иштинде чүү болуп турарын хайгаарап турар болур.
Ниитизи-биле бистиң паркта 22 кижи ажылдап турар бис. Хүннүң-не парктың девискээри арыг турзун дээш, ону аштап-арыглап турувуста-ла, чамдык дыштаныкчылар бокталдырып каар. Биске улуг дузаны Культура яамызынга хамаарышкан албан организациялар шупту субботниктерже үнүп, дузалажып турар. Ынчангаш дыштаныкчыларывыстан чайгаар бүткен чараш парыгывысты камнап, ону бокталдырбайн көрээлиңер деп дилээр-дир бис. Республиканың улуг-биче чонунуң ынак дыштаныр чери арыг-силиг, чаа үеге дүүштүр кылдынган болзун дээш, кызып ажылдап турар бис. Май 1-ниң байырлалы-биле бүгү дыштаныкчыларывыска изиг байырывыс чедирип тур бис – деп, парктың директору чугаалады.
Кылган ажылы — чаштар өөртүр
Чогум парктың чайгы сезон ажыдыышкыны чылдың-на июнь 1-де болур. Бо май байырлалында чоннуң паркка чыглып чаңчыга бергени-биле, каш аттракционнарны болгаш хеме станциязын ол хүн ажылдаткан.
Парктың бодунуң аттракционнарындан аңгыда, бо чылын 50 ажыг хууда сайгарлыкчы керээ ёзугаар боттарының шөлчүгештерин ажыдып ажылдаар болган. Оларның бирээзи Роман Маркелов. Ону чаштар кончуг эки таныыр апарган. Парктың төвүнче кирип келирге, дораан-на каракка илдигер сарыг паровоз – ооңуу. Романның 10 чыл дургузунда кылган ажылы – уругларны аай-дедир сөөртүп, оларны өөртүрү. Ынчангаш ажылынга дыка ынак. Ооң ажылы сезоннуг, май 1-ден эгелээш, август 31-ге чедер. Ол үе дургузунда бир хүнде-ле 100–200 чедир чаштарны бодунуң ынак паровозунга олуртупкаш, халдып тура хүнзээр. Бөгүн ол боду база чаштар-биле бир деңге парктың ажыттынганынга өөрүп, хей-аът көдүрлүүшкүннүг ажылдап хүнзээн.
Карина МОНГУШ.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
“Шын” №17 2025 чылдың май 8
