Республиканыӊ прокуратуразы 2023 чылдыӊ бирги чартыында кылган ажылдарын коллегия хуралынга түӊнээн.
Ол июнь 26-да Кызыл хоорайга республиканыӊ прокурору Сергей Дябкинниӊ даргалаашкыны-биле коллегия хуралы болуп эрткен. Аӊаа республиканыӊ прокуратура органнарыныӊ ажылыныӊ түӊнелдерин үндүрүп, 2023 чылдыӊ ийиги чартыында кылыр ажыл-херээн тодараткан.
Прокуратура органнары элээн делгем сорулгаларны шиитпирлээр дээш, шудургу ажылдаан дээрзин республиканыӊ прокурору демдеглээн. Социал, экономика адырлары хоойлу-дүрүмнү езугаар ажылдаары, хамаатыларныӊ, сайгарлыкчыларның эрге-ажыктарын сагыыры, эрге-хоойлу хажыдар болгаш кем-херек үүлгедир чоруктарга удур демиселдиӊ чедимчелиг болурун бедидери дээш өске-даа угланыышкыннарга ажылды күштелдирген.
Тускай шериг операциязы дээш Европа күрүнелери российжи экономиканы кызагдаашкынче ыйыдып келген уржуу-биле социал-экономиктиг байдалдыӊ бөдүүн эвезин барымдаалавышаан, бо чылын мурнады хайгаарал чорудар угланыышкыннарны тодараткан.
Прокурорлар федералдыг хоойлужудулганыӊ 9,6 муӊ хажыдыышкыннарын илереткеш, оларны чок кылыр дугайында 4,3 муӊ негелде бижиктерни чоруткан. Хоойлуга дүүшпес документилерге хамаарыштыр 1,2 муӊ сагындырыгларны берген, судче 1,3 муӊ негелделерни болгаш билдириишкиннерни киирген. Прокуратураның тургускан хамаарылгазын актылар-биле 2,5 муӊ ажыг кижи административтиг болгаш корум-чурумнуг харыысалгазынга онаашкан, 23 кеземче херээн көдүрген.
Республиканыӊ прокурорларыныӊ бот-идепкейи-биле республикада күрүне болгаш тус чер башкарылга эрге-чагырга органнарыныӊ 400 ажыг нормативтиг актыларын хүлээп алган. Хоойлуга дүүшпес 250 ажыг нормативтиг актыларны хүлээп алырын болдурбаан.
Прокурорларныӊ шыңгыы ажылыныӊ ачызында 4 муӊ ажыг кижиниӊ, ооӊ иштинде эмнелге болгаш өөредилге организацияларыныӊ ажылдакчыларыныӊ күш-ажылчы эрге-ажыктарын камгалаан, 45 млн рубль ажыг шалыӊ төлевириниӊ өрезин дуглаан, ажыл чок чоруктуӊ көвүдээрин болдурбаан, бүдүрүлгелерге айыыл-халап болур таварылгар ийи катап эвээжээн.
Өскүс болгаш ада-иезиниӊ хайгааралы чок арткан уругларныӊ азыралын хандырарыныӊ айтырыглары— прокуратура органнарыныӊ онза хыналдазында.
Республиканыӊ прокуратуразыныӊ саналы-биле 52 млн рубльди регионалдыг бюджеттен немей үндүрүп бээрге, 42 кижи сертификаттарны ажыглап, чурттаар оран-сава садып алыр эрге-ажыын боттандырган. Чиигелде алыр категорияга хамааржыр 100 ажыг хамаатыларга, ооӊ иштинде хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге, хуу чер участоктарын берген.
Регионнуӊ кадык камгалал системазыныӊ чедиишкинниг ажылын бедидеринче угланган хемчеглерни эрттирген. Кожууннарныӊ эмнелгелеринге эмчи ажылдакчыларын четчелээн. Эмнелгелерни чурагайжыдылга херекселдери-биле дериир ажылды уламчылап турар. Хамаатыларныӊ чиигелделиг эм-таӊ алыр болгаш санаторий-курорттарга эмнедир эрге-ажыктарын камгалаан.
Аъш-чем, эм-таӊ аймааныӊ болгаш коммуналдыг ачы-дуза өртектеринге, чуртталга-коммунал комплекизиниӊ чогумчалыг ажылдаарынче болгаш ону чаартырыныӊ, суурларны ижер суг-биле хандырарыныӊ айтырыгларынче улуг кичээнгей салып турган. Коммуналдыг ачы-дуза дээш 75 млн хире рубль үндезин чок чарыгдалдарны тарифтерден ап каапкан.
Күрүнениӊ экономиктиг эрге-ажыктарын камгалаар сорулгалар-биле 12 национал төлевилелдиӊ боттандырарынга үндүрген бюджет хөреӊгизиниӊ чарыгдалын улаштыр хайгаарап турар.
Республика прокурорларыныӊ киржилгезиниӊ түӊнелинде 69 ажыл-агыйга, ооӊ иштинде чаа эгелеп чоруур сайгарлыкчыларга 82,7 млн рубль ажыг түӊнүг саӊ-хөө деткимчезин көргүскен. 500 ажыг коммерциялыг организациялар болгаш хуу сайгарлыкчыларны үндезин чок хыналдалардан хостаан. Оларга хыналда эрттирериниӊ дугайында кээп турган бижиктерни чөптүг эвес деп санаан. Ак сеткилдиг ажылдап турган сайгарлыкчыларга чагыкчылар бербейн, саададып турганы 68 млн рубль өрезин прокурорларныӊ негелдези-биле төлеттирген.
Назы четпээннерниӊ эрге-ажыктарын сагыырынче онза кичээнгейни салып турган. Бичии уругларныӊ бажыӊ алыр, оларны эм-таӊ-биле хандырар, эмчи дузазын, социал төлевирлер алыр эрге-ажыктарын камгалааш, 1700 ажыг хоойлу хажыдыышкыннарын соксаткан.
Прокурорларныӊ башкарыкчы ажыл-чорудулгазыныӊ ачызында кем-херектерниӊ санын 19,2 хуу эвээжедирин чедип алган. Аар болгаш онза аар кем-херектерниӊ саны 14,3 хуу кызырылган. Ооӊ-биле чергелештир назы четпээннерниӊ үүлгеткен кем-херектери 38,2 хуу өскени демдеглеттинген.
Регионнуӊ девискээринге хоойлү-дүрүм үрээшкиннерин илередип тургаш, эреӊгейлээр чорукту болдурбайн, оларны херек кырында чайладырын херек кырында чедип алырын республиканыӊ прокурору негээн. Ажылды хуралга сайгарганыныӊ түӊнелинде хүлээп алган шиитпирлерни болгаш өске-даа даалгаларныӊ күүселдезин хыналдага алган.
Республика прокурорунуӊ улуг дузалакчызы С.А. ООРЖАК.
Р. ДЕМЧИК очулдурган.
"Шын" №56, 2023 чылдың июль 29