Горький аттыг киностудия
Москваның Чазааның Даргазы Сергей Собянин биле РФ-тиң культура сайыды Ольга Любимова Горький аттыг киностудияның Сергей Эйзенштейн кудумчузунда эде чаарткан кино тырттырар комплекизинге чедип чораан. Ол киностудияга хамааржыр база бир чаа студия комплекизи Валдайда туттунуп турар.
Амгы үеде сураглыг киностудия 20 фильмни болгаш “Соок-Ирейже чагаа” деп көрүкчүже кыжын үнеринге белеткенип турар фильмни ында тырттырып турар. Чаарттынган киностудияның ажыдыышкыны улуг хемчээлдиг болуру манаттынып турарын барган даргалар демдеглээн.
Эльбрус кырынче үнген ыт
Сентябрь 6-да “Известия” солуннуң корреспондентизи Эльбрус кырынче үнүп бар чыткан альпинистерге ээзи чок ыт каттыжып, оларны дагның бедиинге чедир эдергениниң дугайында бижээн медээзи интернет четкизинге дораан тараан.
5,5 муң метр шыпшыкче тергиин белеткелдиг кижилерге, альпинистерге безин белен эвес дээрзин бедиктерже аян-чорук кылып чоруурлар шупту билир. Бо удаада төөгүге болуп көрбээн солун болуушкун – кандыг-даа белеткел чок, черлик ыт ооң шыпшыынга четкеш келгени улусту кайгаткан.
Тус черниң чурттакчыларының чугаалап турары-биле, альпинистер-биле кады тускай белеткел эрткен ыттар ээлери-биле бо-ла бедиктерже үнүп турар. Ындыг-даа болза бо черлик ыт дагның шыпшыынче кандыг-даа бергедээшкин чок үнгенин кады чораан альпинистер магадаан.
“Эгезинде биске ээзи чок ийи ыт катчып келген. Бирээзи дагның шыпшыынга чедир 50 метр артканда, ол хөртүк харны үңгүрлей казып алгаш чыдыпты. Өскези шуут кандыг-даа бергедээшкин чок Эльбрустуң кырынга четкеш келди. Хевири ооң уксаазында овчарка ханы бар турган боор” – деп, үдекчи инструктор Станислав Леманов чугаалаан дугайында үстүнде адаанывыс солуннуң корреспондентизи бижээн.
Эльбрусче үнеринче болгаш оон бадарынга 12 шак негеттинген. Ол үе дургузунда альпинистер дыш ап, доктааган черинге-ле эдерип чораан ыттарны чемгерип турганнар.
Сочини үер алган
Сентябрь 7-де Сочиге суггур чаъс чагган соонда, хоорайның чамдык кудумчуларын үер алган. Адлерниң чурттакчылары вокзал чанының шөлүн Венецияга дөмейлеп турган. Хоорай иштиниң пассажир аргыжылгазын харыылап турган автобустар кудумчуда хенертен тыптып келген хемге халдыр ужурга таваржып турган. Автобус доктаамынга чыглып келген пассажирлер чода ортузу сугну сүзүп, автобустарже арай деп кирип турарын социал четкилерге хөй көргүскен. Ол күштүг хатка үдеткен суггур чаъс соонда хоорай иштиниң ыяштары сыйлып, садыг төптериниң рекламазын аскан аар щиттер турлуп дүжүп турган.
Туристерниң эң-не хөй чыглыр үези – сентябрь айда өске чылдарда Сочиге ындыг суггур чаъстар болбайн турганын чурттакчылар чугаалап турган. Хоорайның мэриязы ырак-чооктан кээп турар дыштаныкчыларга, Сочиниң чурттакчыларынга айыыл чок чорукту сагып, оваарымчалыг болурун, далай кыдыының пляжтары агаар-бойдустуң аайы-биле ажылдаар шактарын өйлеп турарын баш бурунгаар сагындырган. Аргалыг-ла болза суггур чаъстыг үеде пляжтарга дыштанылгадан ойталап, бажыңнарынга олурарын сүмелээн. Болган суггур чаъстың уламчылалы сентябрь 9-та база болур дээнин, ооң уламындан далайдан күштүг казыргы кээри манаттынып турарын синоптиктер дыңнаткан.
Ай туттуруушкуну
Сентябрь 8-те Москваныы-биле 21.12 шакта Россияның бүгү регионнарынга 3 минута ажыг болган бүдүн ай туттуруушкунун чурттакчылар эскерип көрген.
Шак ындыг ховар болуушкунну чамдык кижилер чогаадыкчы талазын көргүзүксээн күзели-биле чурттап турар хоорайының чараш черлерин шилип, бир-ле тураскаал чанынга ийик бе азы каът бажыңның сери кырынга четтикпейн манап алгаш, чараш чуруктарны тырттырып ап турганын интернет четкизинден хөйнү көрүп болур. Дараазында долу ай туттуруушкуну эртемденнерниң санаашкыны-биле 7 чыл болгаш болур деп турар.
Болган ай туттуруушкунун Россияның чөөн чүгүнде Чукот чартык ортулуктуң чурттакчылары көрүп шыдавааны харааданчыг, ай туттуруп турда, аңаа сентябрь 8-тиң даңы адып турган.
“Шын” №35 2005 чылдың сентябрь 11