Тывада национал диаспораларның төлээлери Луганск Улус Республиказының чурттакчыларынга гуманитарлыг ачы-дуза чедиргеш, Тывага ээп келген дораан парлалга конференциязын эрттирген.
“Россияның чоннары кады” деп Россия чергелиг төлевилелге хөй национал Тыва Республиканың мурнундан ТР-ниң национал херектер талазы-биле агентилелиниң удуртукчузу Владимир Хабаров, республиканың национал диаспораларын төлээлеп азербайджан диаспораның удуртукчузу Чингиз Алиев, тыва чоннуң культуразының төлээзи Тываның улустуң хөөмейжизи Игорь Көшкендей база "Тува 24" телеканалдың корреспондентизи Сайгын Бюрбю чорааннар.
Россияның девискээринге чаа катчып келген регионнарның чурттакчылары-биле быжыг харылзааны тургузары – төлевилелдиң кол сорулгазы. Ук төлевилелдиң дугайында олар Федералдыг национал херектер талазы-биле агентилелдиң шуулганынга билип алганнар. Ол-ла дораан Тывада узбек, кыргыс, армян, азербайджан диаспораларының төлээлери гуманитарлыг ачы-дуза кадар буянныг үүлеге катчып, Россияга чаа каттышкан республикаларның чурттакчыларынга Чаа чылдың белектерин садары-биле акша-көпеекти дүргени-биле чыыпканнар.
Бир онзагай чүүл — Сибирь федералдыг округтуң регионнарының аразындан бир дугаар Тыва Республика улуг төлевилелге киржир күзелин илереткен. Тыва-биле кады Ростов, Москва болгаш Ленинград областарының диаспораларының төлээлери Волгоград хоорайга 300 ажыг белек-селектерни садып алганнар.
“Дуза кадар буянныг акцияның киржикчилериниң аразында кандыг кижини чок дээрил: улуг заводтарның, элээн хөй бүдүрүлгелерниң ээлери безин бар, ынчалза-даа бодунуң акша-хөреңгизинге үнээргеттинер кижи чок. Оларның сеткилиниң бичезин, дузааргаан черле кайгап ханмадым” — деп, азербайджан диаспораның төлээзи Чингиз Алиев демдеглээн.
Луганск Улус Республиканың Луганск, Лисичанск, Северодонецк болгаш Рубежное хоорайларының оңгул-чиңгил оруктары болгаш чазылдырып каапкан бажыңнарының, ок-боо частыышкыннарының ам-даа уламчылап турарының дугайында Сайгын Бюрбю парлалга конференциязының киржикчилеринге дыңнаткан:
– Орук кыдыында миналар частыышкыннары уламчылап турар. Машинадан үнүп болбас. Хоорайларның бажыңнарын чазылдырып каапкан болгаш, бажыңнарда чылыг болгаш суг чок. Чурттакчылар бажыңнарының иштинде суугунуң хоолайын соңгазындан өттүр үндүрүп алгаш, чыннып ап турар.
Луганск Улус Республиказының чурттакчыларынга гуманитарлыг ачы-дузаны чедирип турганының дугайында Владимир Хабаров чылыы-биле сактып чугаалаан:
– Барып чораан хоорайларывыста улгады берген улус, бертик-межел кижилер база бичии уруглар бар болду. Эгезинде чаа чеде бээривиске, бисти шериг улус деп бодааш, чоокшулавайн турдулар. 5000 км кайы ырактан чедип келген деп билип кааш, чоорту чазыгып келгеннер. Белектер үлеп турган үеде фашистиг Германияга Тыва Арат Республика бир дугаар дайын чарлаан чурттарның бирээзи, Тыва – Россияга каттышкан регионнар аразындан эң-не аныяа деп тайылбырлап чугаалап турдум. Бистиң тыва дайынчы оолдарывыстың эрес-дидими-биле тулчуп турарын олар шупту билир болдулар. “Шериг оолдар кээрге, бир дугаарында, тыва дайынчыларга дузалажырын кызыдар-дыр мен” – деп, бир херээжен кижи база биске чугаалап турду. Оон аңгыда, улуг паштарга 3 аңгы нацияның – узбек, азербайджан, кыргыс пловтарны кылып турдувус. Кофе, изиг суг, кара шай дээш суксуннар аразындан чүгле тыва сүттүг шайны дыка амданнанып ижип турдулар. Сүттүг шайны аартап ора, тыва культура, ёзу-чаңчылдар дугайында айтырыгларны салып, аажок сонуургадылар.
Тываның төлээлери луганчыларны чүгле белектер болгаш амданныг аъш-чем-биле эвес, а уран чүүл-биле база кайгаткан. ТР-ниң улустуң хөөмейжизи Игорь Көшкендейниң уян үннүг хөөмей-сыгыды чыглып келген улуг-биче чоннуң сагыш-сеткилинге өөрүшкү-магадалдың уттундурбас сактыышкынын арттырганының дугайында Владимир Хабаров демдеглээн.
Буянныг үүлеге Сибирь федералдыг округтуң өске регионнары база катчыр кылдыр келир чылдан эгелеп кады демниг ажылдажылганы чорударын ТР-ниң национал херектер талазы-биле агентилели планнап турар.
Алиса ДОНГАК
Буян ООРЖАК, Сайгын БЮРБЮНУҢ тырттырган чуруктары.
